Pierwszy film Elvisa

Przez lata krążyły niepotwierdzone informacje jakoby film "Love me tender" nie był pierwszym filmem fabularnym Elvisa. Mówiono, że wcześniej zagrał epizodyczną rolę w jakimś innym filmie. Dziś nie udało mi się znaleźć na ten temat nic więcej, ale wiemy o innym filmie, pierwszym dokumentalnym, w którym wystąpił Elvis.

Chodzi o film zatytułowany "The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey". To amerykański musicalowy film dokumentalny wyprodukowany jesienią 1955 roku, dokumentujący karierę didżeja Billa Randle'a. Jeden z jego roboczych tytułów to „Top Jock”.

Tło powstania filmu

Bill Randle z Cleveland w stanie Ohio był najbardziej znanym disc jockeyem w Ameryce. Jednocześnie pierwszym spoza Południa, który puszczał na antenie piosenki nieznanych, debiutujących piosenkarzy lub tych znanych tylko na Południu kraju. W Stanach mentalny podział na Północ i Południe, nasycony wzajemnymi animozjami, niechęcią i nieufnością, różnicami światopoglądowymi utrzymywał się przez dziesiątki lat. To mocno utrudniało zaistnienie artystom z Południa na Północy i odwrotnie. Radiowi disc jockeye w zdecydowanej większości wpisywali się w te podziały, będąc do tego przymuszanymi przez środowiska biznesowe i polityczne. Bill Randle był pierwszym, który odważył się puszczać Elvisa na Północy:

"Wiosną 1955 roku Randle powiedział słuchaczom swojego programu radiowego w WERE, że podczas pobytu w Nowym Jorku otrzymał od menedżera piosenkarza [Elvisa], pułkownika Toma Parkera, nagranie gorącego nowego talentu. Postanowił zaprezentować je po raz pierwszy w Cleveland. Randle promował wczesne nagrania Elvisa w Sun Records i te, które nastąpiły po jego podpisaniu kontraktu z RCA Victor tej jesieni".

Kiedy Bill stał się najbardziej znanym, lubianym i szanowanym disc jockeyem w Stanach, w 1955 roku zainteresowała się nim wytwórnia filmowa Universal Picture i postanowiła zrealizować 20-minutowy film "The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey". Jednak z nie do końca dziś jasnych powodów częściowo wycofała się z tego projektu, dając w tej materii wolną rękę, głównemu bohaterowi filmu, Billowi Randleowi. Leszek Strzeszewski w książce "Elvis" (1992), pisze:

"Podobno z powodów "natury organizacyjnej" wytwórnia zrezygnowała z tego projektu, pozwalając Randleowi na realizację projektu własnymi środkami".

Produkcja

Randle postanowił zrealizować projekt, od którego odstąpiła Universal Picture. Połowicznie, ponieważ zostawiła sobie do niego prawa, ale nie dała środków. Bill Randle dzięki swojej popularności był dość zamożnym człowiekiem, więc zdecydował się podjąć wyzwanie. Żadne źródło, które mówi o tym filmie, nie wspomina, czy wytwórnia filmowa Universal Picture włączyła się w jego produkcję w jakikolwiek inny sposób, czy jedynym jej udziałem był sam pomysł i tytuł filmu.

Bill Randle zaangażował reżysera Arthura Cohena i operatora Jacka Barnetta. Zgodę na udział w filmie wyrazili:
─ zespół The Four Leads,
─ Bill Haley z zespołem The Comets,
─ Pat Boone,
─ Elvis Presley.

Niektóre źródła wykazują w tym gronie również Priscillę Wright (IMDB + elvispresleymusic.com.au). Natomiast Wikipedia totalnie zaszalała i wymienia prawie wszystkich piosenkarzy, którzy w okolicach 20 października 1955 roku wystąpili na koncertach w Clevelad, co absolutnie nie miało miejsca:

"W filmie znalazły się nagrania na żywo z kilku koncertów w lokalnych szkołach średnich i audytoriach w Cleveland, w okolicach 20 października 1955 roku. Wśród występujących wykonawców znaleźli się Elvis Presley (kilka miesięcy przed jego pierwszymi sesjami nagraniowymi dla RCA Records), Bill Haley z grupą Comets (wciąż na fali wznoszącej dzięki "Rock Around the Clock" na szczycie amerykańskich list przebojów), Pat Boone, LaVern Baker, Roy Hamilton, Johnnie Ray i inni".

Kilka tygodni później 48-minutowy film był już gotowy. IMDB podaje, że był to film zrealizowany w kolorze, co mnie zaskoczyło. W 1955 roku nawet pełnometrażowe filmy kinowe, realizowano na czarno-białych kliszach. Jednak Bill miał środki finansowe, więc być może zdecydował się na taki rozmach.

Cały materiał, który znalazł się w filmie powstał w Cleveland. IMDB podaje, że producentem filmu jest Universal Pictures, choć wiemy, że rzeczywistym producentem był Bill Randle.

PREMIERA

Oryginalny, czterdziestoośmiominutowy film miał zostać skrócony do dwudziestominutowego, tak zwanego „krótkiego metrażu”, na potrzeby dystrybucji ogólnokrajowej, ale nigdy do tego nie doszło.

Ten film nigdy nie został oficjalnie wydany z nieznanych przyczyn, są tylko spekulacje.

W pełnej wersji czasowej (48 minut) został pokazany publicznie tylko jeden raz, co miało miejsce w liceum Euclid Shore Junior High School w Cleveland, w 1955 roku.

Natomiast w trzech miejscach napisano, że fragmenty tego filmu wyemitowano w stacji telewizyjnej w Cleveland, 28 stycznia 1956 roku, a było to podczas pierwszego krajowego występu telewizyjnego Billa Randle'a w programie "Stage Show", kiedy przedstawiał (zapowiadał) Elvisa.  I tu mam dylemat.

Tego dnia, 28 stycznia 1956 roku Elvis wystąpił w programie "Dorsey's Brothers Stage Show" w CBS-TV. Tymczasem żaden z tych materiałów nie wspomniał, że to właśnie o ten program chodzi, nie padła też nazwa telewizji. W związku z tym niewiadomym było, czy miało to miejsce w "Dorsey's Brothers Stage Show", czy w innym programie, który w nazwie miał frazę "Stage Show".

Teoretycznie znalazłam odpowiedź w życiorysie Billa Randle'a na Wikipedii, która podaje:

"Wiosną 1955 roku Randle powiedział słuchaczom swojego programu radiowego WERE, że podczas pobytu w Nowym Jorku otrzymał od menedżera piosenkarza, pułkownika Toma Parkera, nagranie gorącego nowego talentu. Postanowił zaprezentować je po raz pierwszy w Cleveland. Randle promował wczesne nagrania Elvisa z Sun Records i te, które nastąpiły po jego podpisaniu kontraktu z RCA Victor tej jesieni. 28 stycznia 1956 roku Bill Randle przedstawił Elvisa w amerykańskiej telewizji w programie "Dorsey Brothers' Stage Show"

oraz pośrednio w artykule "Stage Show (TV series)", też na Wikipedii:

"Elvis Presley zadebiutował w telewizji w programie Stage Show. Został przedstawiony przez Billa Randle'a z Cleveland w stanie Ohio, 28 stycznia 1956 roku".

Niemniej to nie daje odpowiedzi, czy w tym programie rzeczywiście wyemitowano fragmenty filmu "The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey". Niestety nie ma tego odcinka programu w całości, więc trudno to zweryfikować. Z tego co wiem, w "Dorsey Brothers Stage Show" nie puszczano fragmentów innych programów lub filmów. Był to program z występami na żywo.

W IMDB, na stronie filmu "The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey", podano:

"Podczas pierwszego występu telewizyjnego w telewizji krajowej w filmie „Elvis Presley debut/Sarah Vaughan/Gene Sheldon” (1956), został [Elvis Presley] przedstawiony przez Randle’a, z komentarzem, że niedawno wystąpił w filmie krótkometrażowym. To właśnie ten film [„The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey”] był tematem tego filmu/występu [„Elvis Presley debut/Sarah Vaughan/Gene Sheldon”]",

co ewidentnie sugeruje, że do przedstawienia Elvisa przez Billa Randle doszło w tajemniczym, nikomu nieznanym filmie „Elvis Presley debut/Sarah Vaughan/Gene Sheldon” (1956) i tam też Bill wspomniał o udziale Elvisa w swoim filmie krótkometrażowym.

Dopiero po wejściu na stronę rzekomego filmu „Elvis Presley debut/Sarah Vaughan/Gene Sheldon” - EUREKA! Tam dowiadujemy się, że jest to nazwa odcinka programu "Dorsey's Brothers Stage Show", wyemitowanego 28 stycznia 1956 roku! Aczkolwiek wcale nie wprost! Można to jedynie wywnioskować na podstawie podanych w obsadzie nazwisk: "Tommy Dorsey - współprowadzący" i "Jimmy Dorsey - współprowadzący", a także zdjęcia obrazu, który pokazywał się na ekranach telewizorów w chwili rozpoczęcia i zakończenia emisji programu "Dorsey's Brothers Stage Show"!

Lecz nic tu nie ma o emisji fragmentów tego filmu. Myślę, że doszło do jakiegoś przekłamania. Podczas pierwszego występu Elvisa w programie braci Dorsey, rzeczywiście zapowiedział go Bill Randle oraz wspomniał o jego udziale w filmie krótkometrażowym „The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey”, jednak nie było tam żadnych fragmentów tego filmu. Program "Dorsey's Brothers Stage Show" był nagrywany i emitowany z Nowego Jorku, a źródła podają, że fragmenty filmu Billa Randle'a wyemitowano w stacji telewizyjnej w Cleveland, na przykład Wikipedia:

"Istnieją pewne wątpliwości co do tego, czy ten film faktycznie istnieje, chociaż został pokazany publicznie, choć tylko raz w Cleveland, a fragmenty wyemitowano również w stacji telewizyjnej w Cleveland w 1956 roku".

Zatem przypuszczalnie było to w jakimś programie telewizyjnym, który wyemitowano w obszarze zasięgu sygnału z Cleveland, co z "Dorsey's Brothers Stage Show" nie miało nic wspólnego. Po prostu błędnie pożeniono ze sobą dwa różne programy. Kolejna kwestia, czy oba ukazały się 28 stycznia 1956 roku? Nie do ustalenia w przypadku programu w Cleveland. Jego nazwa też nigdzie nie pada, co tylko dodatkowo utrudnia dotarcie do jakichkolwiek informacji.

Klip zatytułowany "Stage Show 1 Introduction & Bill Randle Introduces Elvis Presley (Live TV 28th January 1956)", co wskazuje, że chodzi o pierwszy występ Elvisa w programie "Dorsey Brothers Stage Show" w CBS-TV. Rzeczywiście fragment przedstawia Billa Randle zapowiadającego wyjście Elvisa na scenę

Link: https://www.youtube.com/watch?v=9U7GP9PbPqY
Link alternatywny: https://www.youtube.com/watch?v=AVs4svw_fqoY

Klip "Elvis Presley - The Complete Brothers' Dorsey Stage Shows [1956 г., Rock'N'Roll]" - wszystkie występy Elvisa w programie "Dorsey's Brothers Stage Show", CBS-TV. Autor wyłączył jego uruchomianie na innych stronach, więc trzeba kliknąć w dolną linię tekstu "Watch on ..." i obejrzeć go na stronie autora

Link: https://ok.ru/video/13751028373

Tutaj można zobaczyć i odsłuchać jak Bill Randle zapowiada Elvisa. Niestety to nie są pełne odcinki programów, tylko ich fragmenty z występami Elvisa, zapowiedzią jego pojawienia się na scenie oraz pożegnaniem po zakończeniu występu.

Udział Elvisa

W filmie wykorzystano materiały z trzech koncertów Elvisa w Cleveland, w dniu 20 października 1955 roku, z dwóch miejsc:

• Brooklyn High School, Cleveland, Ohio - godzina 13:00;
• St. Michael's Hall, Cleveland, Ohio - godzina 18:00;
• St. Michael's Hall, Cleveland, Ohio - godzina 19:30;

Jak podaje Leszek Strzeszewski, 20 października 1955 roku, specjalnie na potrzeby właśnie tego filmu, zorganizowano dwa koncerty w St. Michaels's Hall. Oba były filmowane. Elvis zaśpiewał na nich:
"That's allright, mama",
"Blue moon of Kentucky,
"Good rockin tonight",
"Mystery train",
"I forgot to remebr to forget".

Taka sama setlista jest przy koncercie w Brooklyn High School.

Aczkolwiek jeśli chodzi o St. Michaels's Hall, dziś nie jest jasne czy były tam dwa koncerty, czy jeden. W dawnych wykazach koncertów, podawano dwa. Obecnie większość podaje jeden. Kiedy sporządzałam listy koncertów prawie 20 lat temu, przy tym obiekcie wykazywano dwa, choć nie było zgodności w godzinach w jakich się odbyły. Leszek Strzeszewski też mówi o dwóch, ale pomija godziny i przemilcza drugi obiekt - Brooklyn High School.

Podejrzewam, że podobne wątpliwości mieli wszyscy, którzy pisali o tym filmie, gdyż każdy materiał unika podawania godzin, w których odbyły się te koncerty - w żadnym z pięciu materiałów nie pada ani jedna godzina.

Nie każde źródło podaje oba obiekty. Brak godzin koncertów uniemożliwia identyfikację, które źródło wyszczególnia pierwszy występ w St. Michael's Hall, a które drugi i czy w ogóle. W związku z tym dla tego obiektu nie mogę podać źródła w rozbiciu na pierwszy i drugi koncert. Poniżej nazwy obiektów, z podaniem źródeł, które je wykazały do tego filmu:

• Brooklyn High School, Cleveland, Ohio [2; 3; 4; 5];
• St. Michael's Hall, Cleveland, Ohio [1; 3; 5; 6];

Źródła:
1 - książka "Elvis" (1992), Leszek Strzeszewski;
2 - strona elvisconcerts.com;
3 - strona elvispresleymusic.com.au
4 - baza filmowa IMDB;
5 - Wikipedia;
6 - moja lista;

Jeśli chodzi o moją listę, nie pamiętam na jakiej podstawie przypisałam St. Michael's Hall do filmu - czy książki Leszka Strzeszewskiego, czy informacji z innych źródeł.

Strona australijska cytuje wypowiedź Billa Randle'a, o koncercie w St. Michael's Hall:

"Poszliśmy do St. Michael's Hall na rogu E. 100th i Union i nakręciliśmy tam koncert dla 1000 osób tego wieczoru. Kiedy Presley zerwał struny w swojej gitarze, a następnie roztrzaskał gitarę o podłogę, wybuchła masowa histeria. Potrzebowaliśmy policji, żeby wyciągnąć go z sali, z podartymi ubraniami i oderwanym rękawem kurtki. Pat Boone również spotkał się z taką samą reakcją".

A później, powołując się na Petera Guralnika, dodaje:

"Peter Guralnick napisał, że w przeciwieństwie do sceny w szkole średniej [Brooklyn High School Auditorium], gdzie młodzież była powstrzymywana przez nauczycieli (dyrektor sportowy, pan Joy, przytrzymał drzwi, aby trzymać uczniów z dala), tutaj [St. Michaels Hall] dziewczyny krzyczały bez opamiętania i walczyły, aby dostać się do Elvisa i Boone'a podczas ich występu".

Skład występujących na koncertach 20 października 1955 roku, w Brooklyn High School Auditorium i St. Michaels Hall, był taki sam. Byli to:
─ Bill Haley z The Comets,
─ Tommy Edwards,
─ Pat Boone,
─ The Four Leads,
─ Elvis Presley.

Jeśli chodzi o te dwa obiekty, jeszcze małe uzupełnienie. Brooklyn High School Auditorium mieściła się rzeczywiście w Cleveland, ale St. Michaels Hall w Broadview Heights, chociaż na wszelkich listach koncertów i w artykułach, w których mowa jest o występie Elvisa w tym miejscu, prawie zawsze podaje się Clevelad (OH).

Mapka z miejscowością Cleveland (A) i Broadview Heights (B), które dzieli 26 km (okolo 20 minut jazdy samochodem)

Losy filmu

Kolejna zagwozdka. Niektórzy nie zagłębiają się w szczegóły i podają bardziej na zasadzie domysłu niż wiedzy:

"Do dnia dzisiejszego "The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey" spoczywa w sejfach Universal Picture, ponieważ wytwórnia i disc jockey nie mogli dojść do porozumienia na temat praw autorskich".

Jeśli chodzi o pierwszą część tego cytatu, wrócę do tego później. Natomiast jeśli chodzi o drugą, tak było przez jakiś czas, w końcu wytwórnia dogadała się z Billem Randle, gdyż ten w 1992 roku sprzedał prawa do filmu Rayowi Santilliemu, który z kolei sprzedał je Polygram International.

Wytwórnia Polygram International, w 1998 roku została sprzedana spółce Seagram, która w 1999 roku weszła w skład Universal Music Group, więc teoretycznie tu należałoby szukać tej kopii filmu...

Aczkolwiek Marshall Lytle, basista The Comets, potwierdza istnienie filmu w swoich wspomnieniach ("Still Rockin' Around the Clock") i twierdzi, że pułkownik Tom Parker, menadżer Presleya, odkupił film i zniszczył wszystkie istniejące kopie. I nie on jeden podaje taką informację.

Lecz zanim to jeszcze nastąpiło, praktycznie od momentu powstania filmu pułkownik Parker blokował jego publikację, dlatego w 1956 roku nie trafił do kin, tak jak planowano. Strona australijska tłumaczy to tak:

"W 1955 roku Elvis był wciąż „nieznany”, ale w 1956 roku pułkownik Parker nie chciał, aby Elvis był pokazywany w tym samym programie co „mniej znani” artyści, o czym świadczą jego inne działania, takie jak wycofanie* Elvisa z kontraktu z Hayride itp.".

* Anulowano wszystkie koncerty Elvisa w ramach drugiego kontraktu z Louisiana Hayride po marcu 1956 roku.

Tak było, to fakt. Zaledwie trzy miesiące po ukończeniu filmu, krótko po wydaniu w styczniu 1956 roku „Heartbreak Hotel”, jego pierwszego singla dla RCA Victor, Elvis Presley znalazł się na szczycie list przebojów, deklasując wszystkich. Tom Parker wyczuł, że to jest właśnie ten moment, od którego „jego chłopiec” będzie najjaśniejszą gwiazdą na firmamencie. I nie pomylił się. Stopniowo zmieniał sposób zarządzania swoim klientem, tym bardziej, że od 26 marca 1956 roku stał się jedynym menadżerem Presleya.

Jeśli faktycznie Tom Parker wykupił kopie filmu i je zniszczył, musiało to być między 1992 a 1997 rokiem, ponieważ wcześniej ich właścicielem był Bill Randle i Universal Pictures, więc Parker mógł jedynie skutecznie blokować rozpowszechnianie filmu za życia Elvisa, jako jego menadżer. Acz nie bardzo rozumiem jaki sens miałoby niszczenie kopii tego filmu po 1992 roku, skoro Elvis już nie żył. Na zasadzie złośliwości, odreagowania wieloletniej walki w blokowaniu jego emisji lub małostkowego "Schadenfreude"? Chyba, że było w tym filmie coś takiego, co uderzało w Parkera i to było przyczyną chęci jego unicestwienia. Lecz nie znając tego materiału, nie możemy nawet zgadywać, czy spekulować w temacie.

Część źródeł (w tym Wikipedia i IMDB) sugeruje, że Universal Pictures nadal ma negatywy filmu w swoich archiwach. Zwróćcie uwagę, słowem klucz jest wciąż "Universal", niezależnie jakie były losy własnościowe tego filmu oraz "tworu" Universal, film miał swój początek i koniec w Universal.

I tu pewnie wielu zapyta, jeśli prawdziwa jest wersja, że Parker wykupił i zniszczył wszystkie kopie, to skąd informacje o możliwości istnienia filmu nadal? Jedno drugiego nie wyklucza z tej prostej prostej przyczyny, że wiele takich transakcji nie jest przesądzona. Prawnie (prawa własnościowe) tak, ale nie fizycznie. Bardzo często, gdy dochodzi do sprzedaży wartościowego materiału (a takim był ten film w 1992 roku, kiedy mimo śmierci artysty, jego nazwisko wciąż było najbardziej nośnym, a każdy materiał na jego temat poszukiwanym), właściciele (firmy, osoby prywatne) zostawiają sobie nieoficjalną kopię w sejfach. Po sprzedaży zazwyczaj* nie mogą się z tym oficjalnie ujawnić, ale mogą korzystać z tych materiałów do tworzenia innych, wykorzystując wiedzę w nich zawartą, a nawet pokazując fragmenty na zasadzie "prawa cytatu".

* Czasami strona kupująca ma świadomość pozostawienia sobie kopii przez sprzedającego, bo stosowny zapis znalazł się w umowie. Niekiedy umowa pozwala na posługiwanie się kopią sprzedanego materiału po upływie określonego okresu.

Inne informacje

"The pied piper of Cleveland: Day in he life of a famous disc jockey" był pierwszym w historii filmem 35 mm z koncertu rock'n'rollowego, dlatego "ma on zatem ogromne znaczenie historyczne", jak napisano na Wikipedii.

20 października 1955 roku - Bill Haley i Elvis Presley Brooklyn High School Auditorium, w Cleveland (OH). Tego dnia się poznali i według Billa, on i Elvis bardzo się do siebie zbliżyli przez dwa tygodnie trasy, dzieląc się samochodem Billa między koncertami, rozmawiając o muzyce i gitarach oraz o nadziejach Elvisa na przyszłość, które, jak wspominał Bill, sprowadzały się głównie do chęci kupienia mamie cadillaca

20 października 1955 roku - Elvis Presley za kulisami w Brooklyn High School Auditorium, w Cleveland (OH). Po lewej Bill Randle

20 października 1955 roku - Elvis Presley na scenie w Brooklyn High School Auditorium, w Cleveland (OH). Na pierwszym zdjęciu po lewej Bill Randle, ale kim jest gość obok niego, nie wiem (nie opisano)

20 października 1955 roku - Elvis Presley rozdaje autografy za kulisami w St. Michael's Hall, w Cleveland (OH), w rzeczywistości Broadview Heights

20 października 1955 roku - Elvis Presley za kulisami w St. Michael's Hall, w Cleveland (OH), w rzeczywistości Broadview Heights

20 października 1955 roku - Elvis Presley na scenie w St. Michael's Hall, w Cleveland (OH), w rzeczywistości Broadview Heights