. . . Elvis Presley . . . : września 2019

sobota, 28 września 2019

Jumpsuit - Apache

Nazwa najczęściej spotykana: White Apache Suit
Nazwa alternatywna: White Nail Swirl Suit
Inne nazwy: White I Got Luck Suit, White Nail Suit
Linia / Seria: Karate Style
Kolor wiodący: biały
Linia kolorystyczna: biała
Części kompletu: 1
Ilość elementów: 2

kombinezon - biały; na skraju kołnierza, po bokach rozcięcia na torsie oraz na spodzie rękawów mamy dwa rzędy pełnych nap, na skraju większe (płaskie), od wewnątrz mniejsze (kuliste); boki kostiumu, od pach po fałdę ozdobione wzorem utworzonym ze złotych nap, przypominającym pnącze; biała fałda w nogawkach; kołnierz napoleoński;
pas I - biała szarfa materiałowa, zakończona długimi sutaszowymi frędzlami; pokryta wzorem pnącza, utworzonym ze złotych nap - "White Apache Belt";
pas II - biało-złota makrama; zakończona długimi cienkimi frędzlami, zwieńczonymi pętlą lassa poprzez spięcie końcówek złotymi tulejkami - "White Apache Macrame Belt";
pas III - czerwona makrama o nierównomiernym, segmentowym splocie, zakończona czterema grubymi frędzlami, z dużymi, podłużnymi, obfitymi pomponami na końcach - "Red Macrame Belt";

Ilość egzemplarzy: być może dwa
Chustki dla publiczności: białe (być może także inne);
Projekt i wykonanie: Bill Bellew, IC Costume Co.;
Używany na koncertach:

10 listopada 1970 roku, o godzinie 20:30, Oakland Coliseum, Oakland, CA ("White Apache Belt" - szarfa materiałowa);
14 listopada 1970 roku, o godzinie 15:00, The Forum, Los Angeles, CA ("Red Macrame Belt");
podczas Sezonu 3 (od 10 sierpnia do 8 września 1970 roku), International Hotel, Las Vegas, NV (dokładne daty nie są znane);
być może 26 stycznia 1971 roku, o godzinie 22:00 (Opening Show), w International Hotel w Las Vegas, NV (biały zdobiony) (patrz Ex Post z 4.11.2022);
inne 1970 i 1971 rok (patrz opis);

Opis:

Kolejny biały jumpsuit z 1970 roku. W 1969 roku, Elvis wychodził na scenę głównie w ciemnych kostiumach, co nie podobało się publiczności, ponieważ przy przyciemnionym oświetleniu, które przeważało podczas koncertów, była widoczna tylko jego twarz, bez całej sylwetki. Niezadowolenie z tego faktu było tak duże, że doszło również do Billa Belewa, projektanta odzieży scenicznej Elvisa.

Bill bardzo się tym przejął, ponieważ wiedział, że ludzie przychodzą nie tylko posłuchać Elvisa, ale chcą też widzieć artystę w całej okazałości i podziwiać jego piękną, harmonijną postać oraz ruchy jakie wykonuje na scenie. Chcąc wyjść na przeciw oczekiwaniom publiczności zarządził próby studyjne z oświetleniem zbliżonym do warunków panujących na scenie, z kostiumami w różnych kolorach (o czym niejednokrotnie wspominał w wywiadach). Biel okazała się bezkonkurencyjna, dlatego kolejny rok zdominowały białe stroje, a i w późniejszych latach znajdowały się w zdecydowanej przewadze.

Znamy tylko dwie konkretne daty występów Elvisa w "White Apache Suit" na scenie. Niemniej mówi się, że nie były to jedyne koncerty na jakich się w nim pojawił. Świadczą o tym też ślady dość dużego zużycia widoczne na kostiumie.

W różnych źródłach spotyka się jeszcze inne daty koncertów, na których Elvis wystąpił w jumpsuicie "White Apache Suit", aczkolwiek one nie znajdują odzwierciedlenia na stronie elvisconcerts.com. Jeśli założymy, że zdjęcia załączono poprawnie, to znaczy, iż wszystkie pozostałe źródła się mylą, w co nie chce mi się wierzyć. Niemniej tych rozbieżności, co do występów Elvisa w jumpsuicie "White Apache Suit" między stroną elvisconcerts.com a pozostałymi źródłami jest dość dużo. Pojawiły się w nich następujące daty:

10 września 1970 roku, o godzinie 20:30, w Kiel Auditorium, St-Louis, MO (przynajmniej dwa wskazania; jedno ze źródeł dodało jeszcze: "oraz podczas innych koncertów tej trasy")
{elvisconcerts.com - "White Chain Suit"};
13 września 1970 roku, o godzinie ??, w Curtis Hixon Hall, Tampa, FL (z opisu zdjęć)

{elvisconcerts.com - po południu "White Chain Suit" wieczorem "White Metal Eye Suit"};
11 listopada 1970 roku, o godzinie 20:30, w Memoria Coliseum, Portland, OR. (kilka wskazań)

{elvisconcerts.com - "White Ribbed Suit"};
15 listopada 1970 roku, o godzinie 20:30, w Sports Arena, San Diego, CA (przynajmniej jedno wskazanie)

{elvisconcerts.com - "White Chain Suit"};
17 listopada 1970 roku, o godzinie 20:30, Denver Coliseum, w Denver, CO (kilka wskazań)

{elvisconcerts.com - "White Fringe Suit"};
26 stycznia 1971 roku, o godzinie 22:15 (Opening Show), International Hotel, Las Vegas, NV, prawdopodobnie z czerwoną makramą (wiele wskazań, w tym książka "Fashion for a King")

{elvisconcerts.com - "White Knot Suit" z białą makramą};

Nie podejmuję się interpretować tych niespójności. To chyba jedyna taka sytuacja, gdzie rozbieżności między innymi źródłami a stroną elvisconcerts.com są aż tak duże. Nie potrafię nawet postawić jakiejś sensownej hipotezy dlaczego tak jest.

W 2007 roku EPE wydała książeczkę "Elvis Jumpsuits All Access: Special Exhibition at Graceland" (Elvis Presley Enterprises, 2007), w której zaprezentowano niektóre jumpsuity Elvisa, jakie wcześniej pokazano na wystawie "Elvis Jumpsuits All Access". Wśród nich znalazł się również "White Apache Suit". Nie podają dokładnych dat koncertów, ale możemy w niej przeczytać w jakich miastach Elvis wystąpił w tym kostiumie. Są to: Las Vegas, Oakland, Tampa, Los Angeles i Denver. Przeanalizujmy to.

Las Vegas

- Sezon 2 (od 26 stycznia do 23 lutego 1970 roku), International Hotel;

- Sezon 3 (od 10 sierpnia do 8 września 1970 roku), International Hotel;

Oakland

- 10 listopada 1970 roku, o godzinie 20:30, Oakland Coliseum;

Tampa

- 13 września 1970 roku, o godzinie 15:00, w Curtis Hixon Hall;
- 13 września 1970 roku, o godzinie 20:30, w Curtis Hixon Hall;

Los Angeles
- 14 listopada 1970 roku, o godzinie 15:00, The Forum;
- 14 listopada 1970 roku, o godzinie 20:30, The Forum;

Denver
- 17 listopada 1970 roku, o godzinie 20:30, Denver Coliseum;

Na zielono oznaczyłam koncerty, które nie budzą zastrzeżeń i są wykazywane we wszystkich źródłach. Na szaro Sezon 2 w International Hotel w Las Vegas, który uważam za bardzo mało prawdopodobny, chociaż były źródła, które podawały "na początku 1970 roku" oraz z tego samego powodu drugi koncert z 14 listopada 1970 roku w Los Angeles. Kolorem morskim oznaczyłam koncerty w tych miastach, które powtarzają się w książce "Elvis Jumpsuits All Access: Special Exhibition at Graceland" i w pozostałych źródłach (innych niż strona elviconcerts.com).

Jeśli chodzi o 13 września 1970 roku w Tampie, to z tą datą jest największy problem, ponieważ do tych koncertów źródła przypisują chyba wszystkie jumpsuity jakie Elvis posiadał w 1970 roku, z wyjątkiem serii "Tapestry"!

Jak widzimy miejsca koncertów z innych źródeł też pokrywają się tylko częściowo ze wskazaniami z książki "Elvis Jumpsuits All Access: Special Exhibition at Graceland", więc pozostajemy w punkcie wyjścia.

Nazwa "Apache" (Apacz) wydaje się najmniej odpowiednia, ponieważ nie ma na kostiumie żadnych cech, w których można by było dostrzec związek z kulturą Indian. Chyba, że pośrednio. Nazwą "apache" Francuzi określają włóczęgów, złoczyńców, rzezimieszków, a zapożyczyli ją właśnie od słowa "Apache" (Apacze), określającego jedną z grup etnicznych Indian, którzy przez kolonizatorów byli uważani za ludzi wyjętych spod prawa, przestępców (notabene niesłusznie, po prostu bronili się przed najeźdźcami nie przebierając w środkach). W rzeczywistości nazwa "Apache", wywodzi się z języka zuni (język ojczysty plemienia Indian północnoamerykańskich Zuni) i oznacza ludzi walecznych. Być może takie było właśnie skojarzenie fanów - Elvis waleczny - prezentujący karate, skaczący, tańczący, miotający się dynamicznie po scenie, niczym wojownik z plemienia Apaczów. Na polski tą nazwę kostiumu można tłumaczyć na dwa sposoby "Apacz" w rozumieniu Indianin z plemienia Apaczów lub "Apasz" w rozumieniu apasz, złoczyńca, przestępca, rzezimieszek, łotr.

Aczkolwiek ja preferuje właśnie tą nazwę, ponieważ człon "apache" nie występuje w nazewnictwie innych kostiumów, w przeciwieństwie do "nail", "lucky", czy "swirl", członów z dwóch pozostałych nazw.

Znany jest również jako "I Got Lucky", od czasu gdy zdjęcie Elvisa w tym stroju pojawiło się na przedniej okładce płyty "I got lucky" (RCA / Camden z 1985 roku).

Kolejna nazwa to "Nail Swirl", czyli wir utworzony z ćwieków. Też niezbyt szczęśliwa. Mi osobiście wzór ten bardziej kojarzy się z pnączem niż z wirem. Poza tym, jak wspominałam już wyżej, oba człony tej nazwy występują już w innych kostiumach.

Do tego jumpsuitu były dedykowane dwa pasy. Materiałowy, w białym kolorze pokryty identycznym wzorem jak boki kostiumu, wykonanym ze złotych nap. Drugim pasem była biało-złota makrama, z długimi frędzlami po obu stronach, zakończonymi pętelkami w kształcie lassa, spiętych złotymi tulejkami. Niestety ten pas znamy tylko ze starej repliki "White Apache Suit", która była kilka lat temu dostępna w sklepie firmy B & K Enterprises Costume Co., jako jedna z trzech opcji pasów do tego jumpsuitu. Dziś tego pasa nie ma już w ofercie sklepu, albo i jest, ale nie jest wykazywany na jego stronie internetowej. Rzekomo makrama ta istniała naprawdę, a Elvis występował w niej na scenie zakładając ją wyłącznie do "White Apache Suit".

Rok 1970 był jedynym, w którym pojawiły się pasy - szarfy. Oprócz "White Apache Belt", był jeszcze "White Metal Eye Belt" (szarfa) i "Red Ladder Belt" (skórzana szarfa). To jedyne jakie znamy, choć niewykluczone, że były także inne. Prawdopodobnie nie sprawdzały się na scenie i zaniechano tego rozwiązania.

Kwestia ilości egzemplarzy. Wszystko wskazuje na jeden, aczkolwiek jest jedno zdjęcie, na którym widać czerwone fałdy w nogawkach spodni, a nie białe. Moim zdaniem ktoś się bawił i przerobił zdjęcie, bo fałda nie wygląda na nim naturalnie. Niemniej zdarzały się informacje, że była druga wersja, która miała czerwone fałdy, a powstała właśnie z myślą o pasie "Red Macrame Belt", który Elvis zakładał do tego jumpsuitu najczęściej. Aczkolwiek jest wiele zdjęć Elvisa na scenie w "White Apache Suit" i tej czerwonej makramie, ale żadnego z czerwonymi fałdami w nogawkach. Dlatego podeszłabym do tej informacji z dużym dystansem.

Lecz prawdopodobnie była jednak druga wersja, ta z którą nosił biało-złotą makramę ("White Apache Macrame Belt"). Różni się ona od pierwszej dwoma szczegółami wzoru z nap. W kostiumie znanym ze sceny napy w rozcięciu na torsie zaczynają się od samej góry (kołnierza), a kończą na końcu rozcięcia, tam gdzie zaczyna się zamek. W wersji II, którą nosił z biało-złotą makramą, napy zaczynają się w połowie rozcięcia na torsie i schodzą aż do samego pasa (wzdłuż zamka). W wersji pierwszej kostiumu (znanej ze sceny) wzór po bokach nogawek dochodzi do rozcięcia fałdy, a w wersji drugiej kończy się na wysokości kolan. Sama fałda wydaje się też wyższa. Niestety nie udało mi się zweryfikować tych informacji i nie wiem, czy replika wersji drugiej kostiumu, jaką znamy ze sklepu firmy B & K Enterprises Costume Co. jest rzeczywistą repliką faktycznie istniejącego kostiumu, czy tylko jakąś ich własną wizją (koncepcją, propozycją).

Z kolei w replice "White Apache Suit", która kiedyś (jeszcze całkiem niedawno) w sklepie firmy B & K Enterprises Costume Co. była oferowana z biało-złotą makramą, rozcięcie na torsie miało dwa rzędy złotych nap wydłużonych do samego pasa, a w replice oferowanej z pasem materiałowym (szarfą) oraz z czerwoną makramą, zdobienie to sięgało tylko do linii żeber (patrz zdjęcia), tak jak w oryginalnym kostiumie.

W tej sytuacji ponownie rodzi się pytanie o inne egzemplarze tego kombinezonu. Czy był jeszcze jeden z przedłużonym zdobieniem w rozcięciu na torsie do linii pasa, czy to tylko inwencja własna firmy B & K Enterprises Costume Co.? I drugie, czy był egzemplarz z czerwonymi fałdami?

Co ciekawe oferta dalej zawiera "White Apache Suit" z jakąś białą makramą, który w tej wersji kosztuje 1.450,- dolarów, ale makrama ta nie została zilustrowana. W związku z tym nie wiemy, czy dalej będzie to ta biało-złota makrama, czy jakaś inna. Z kolei jumpsuit z "Red Macrame Belt" można kupić za 1.500 dolarów, a z "White Studded Fringe Belt" (materiałowy) za 1.550 dolarów.

Napy użyte we wzorze były kiedyś złote, ale z upływem czasu złoto się starło i dziś sprawiają wrażenie srebrnych. Niemniej jedna z wersji o drugim egzemplarzu jumpsuitu mówiła właśnie o różnicy w kolorze metalowych nap, jeden miał mieć srebrne, drugi złote.

Podaję te wszystkie informacje, które wydają się być tylko pogłoskami lub domniemaniami, ponieważ część z nich później znajduje potwierdzenie. Póki co na razie wiemy na pewno o jednym egzemplarzu z białą fałdą, ze wzorem uzyskanym za pomocą złotych nap i ze zdobieniem dekoltu do wysokości dolnej linii żeber.

* * *

* *

Ex Post

Ostatnie ustalenia (23 kwietnia 2021 roku):

Rarytas! Klip z taśmy 8mm z jakiegoś koncertu w 1971 roku, na którym Elvis wystąpił w jumpsuicie "White Apache Suit" i pasie "Red Macrame Belt".

Niestety nie wiem jak długo będzie dostępny. Klip na końcu postu.

Ex Post

Ostatnie ustalenia (7 lipca 2021 roku):

Wspominałam w głównym tekście, że kostium ten z dużą dozą prawdopodobieństwa miał dubla, który nieznacznie różnił się od wersji jaką znamy ze sceny. Spotkałam tę informację w wielu źródłach, ale ponieważ żadna z nich nie dostarczała szczegółowych opisów wyglądu jumpsuitu ani zdjęć, nie była dla mnie przekonująca.

Dziś przeszukując swoje notatki związane z kostiumem "Blue Powder Suit", trafiłam na kolejną o drugim egzemplarzu "White Apache Suit", w której autor wpisu podał:

"Zawsze słyszałem historię dotyczącą tego garnituru [red. "Blue Powder Suit"] i jednego z garniturów „I Got Lucky” ["White Apache Suit"] z 1970 roku, które trafiły w ręce naśladowcy Elvisa, który usunął ćwieki i zostawił je w dobrym starym stanie".

Tekst pochodzi z jednego z for (chyba, bo nie wynotowałam), a dyskusja dotyczy stanu garnituru "Blue Powder Suit". Aczkolwiek co to znaczy, że "usunął ćwieki i zostawił je w dobrym starym stanie"? Jakby tu ćwieki były najważniejsze, a nie stan kostiumu. Po co je usuwał niszcząc te jumpsuity? Niestety nic więcej nie mam wynotowane.

Niemniej z tego wpisu wynika także, że "White Apache Suit" miał dubla.

Prawdopodobnie nieznacznie różnił się od tego, który znamy ze sceny i wyglądał jak replika ze sklepu firmy B & K Enterprises Costume Co., ta z biało-złotą makramą, czyli pas "White Apache Macrame Belt".

Ex Post

Ostatnie ustalenia (4 listopada 2022 roku):

Jak zauważył Alex w komentarzu, faktycznie na stronie Keith Flynn, przy koncercie z 26 stycznia 1971 roku, jest recenzja jednego z uczestników, który opisując kostium Elvisa, używa nazwy "Apache". Jednak dla tego koncertu dość mocne potwierdzenie ma jumpsuit "White Knot Suit".

Według mnie u Keith Flynn autor recenzji nazwą "Apache" określił "White Knot Suit". Wtedy nie było jeszcze umownych nazw kostiumów i każdy nazywał je inaczej. Na wszystkie kostiumy, które miały jakieś frędzle mówiono zazwyczaj "Indian" lub "Apache". Jedna z dawnych określeń "White Knot Suit", to "White Indian Suit", a Apacz, to też Indianin.

W recenzji napisano też o pasie: "W połowie występu Elvis poluzował swój biały, wysadzany klejnotami pas i on spadł na podłogę". Patrząc z publiki na scenę w światłach scenicznych, można nie rozróżnić kamieni od metalowych nap, jakie miał "White Studded Fringe Belt" (szarfa), jeden z pasów do "White Apache Suit". Z drugiej strony nie znamy białej makramy, jaką Elvis nosił do "White Knot Suit", być może też miała zdobienia. Dlatego nie wiemy, który z nich autor recenzji opisuje, gdy podaje "biały, wysadzany klejnotami pas".

* *

* * *

Replika jumpsuitu "White Apache Suit" ze sklepu firmy B & K Enterprises Costume Co. łącznie z replikami trzech pasów jakie do niego oferowano

To jedyne zdjęcia na jakich można zobaczyć replikę pasa "White Gold Macrame Belt", dedykowanego do jumpsuitu "White Apache Suit", która swego czasu (na pewno w okresie od 2012 do 2016 roku, a być może jeszcze wcześniej) była oferowana w sklepie firmy B & K Enterprises Costume Co. (tylko z tym kostiumem)

Replika pasa "White Studded Fringe Belt", dedykowanego do jumpsuitu "White Apache Suit", którą można kupić w sklepie firmy B & K Enterprises Costume Co.

Replika pasa "Red Marcrame Belt", dedykowanego do jumpsuitu "White Apache Suit", którą można kupić w sklepie firmy B & K Enterprises Costume Co.

Oryginalny kostium "White Apache Suit" pokazywany w Graceland i na innych wystawach przez nich organizowanych

Elvis w jumpsuicie "White Apache Suit" poza sceną, na backstage. Niestety daty i miejsca nie udało mi się ustalić. Pierwsze dwa są z tego samego dnia i obiektu przed wyjściem na scenę

A tutaj bardzo ciekawe zdjęcie. Elvis na scenie w jumpsuicie "White Apache Suit", ale z czerwoną fałdą w nogawkach spodni, tymczasem powinna być biała. Aczkolwiek według mnie fałda nie wygląda naturalnie, jakby ją domalowano (jest zbyt prosta)