Elvis i instrumenty - kontrabas

Elvis przede wszystkim był wirtuozem gitary i fortepianu, ale grał też na kilku innych instrumentach. Między innymi bardzo dobrze na perkusji i ukulele. Była też grupa instrumentów, na których grywał sporadycznie. Należał do niej między innymi kontrabas.

Elvis z natury był bardzo ciekawski (dotyczy to ogólnie wszelakiej wiedzy) i charyzmatyczny we wszystkim co robił. Nie dziwi więc, że zmierzył się również z kontrabasem, który obok gitary był drugim instrumentem w jego zespole w pierwszych latach kariery muzycznej. Przypomnę, na początku jego zespół The Blue Moon Boys składał się z trzech osób - Scotty Moore na gitarze, Bill Black na kontrabasie i Elvis, jako wokalista, frontman i gitarzysta. Perkusja doszła później (najpierw grał na niej D. J. Fontana, a później Ronnie Tutt).

Kontrabas jest największym instrumentem strunowym (pierwowzory z linii włoskiej miały nawet 2,4 metra długości) i zalicza się go do grupy instrumentów smyczkowych. Powstał w XVI wieku, a rozpowszechnił się w okresie baroku, stanowiąc jeden z instrumentów orkiestrowych. Ewoluował na przestrzeni lat, a jego obecnie znana nam forma ukształtowała się w XVIII wieku (linia niemiecka).

Już w pierwszych latach XX wieku kontrabas wszedł na stałe do instrumentarium jazzowego, później także rockandrollowego i rockabilly, jako element sekcji rytmicznej. Lecz mimo iż jest to instrument smyczkowy, to w tych gatunkach muzycznych niemal wyłącznie korzystano z techniki "pizzicato" (szarpanie strun palcami), uzupełniając ją o "slaping" (mocne odciąganie strun i gwałtowne ich puszczanie, tak by uderzyły w podstrunnicę). Właśnie taką techniką grał kontrabasista Elvisa (Bill Black) oraz on sam.

3 maja 1957 roku, Elvis wraz z muzykami pracował w studiu nad nagraniem ścieżki dźwiękowej do filmu "Jailhouse Rock" ("Więzienny Rock"). Na tej sesji Bill Black (kontrabasista Elvisa) musiał zmierzyć się z nowym instrumentem - kontrabasem elektrycznym*, co wyraźnie mu nie szło. Wściekał się więc i psioczył. Nie mógł sobie poradzić z ustawieniem linii basu do piosenki "(You’re So Square) Baby I Don’t Care". Elvis, który zawsze w takich sytuacjach starał się rozładować atmosferę (na różne sposoby, zwykle opowiadając coś śmiesznego), tym razem wziął kontrabas i ... zaskoczył wszystkich. 

* Kontrabasy są dużymi instrumentami i wielu muzyków ma problem z ich transportem. Dlatego wytwórnia filmowa (Metro-Goldwyn-Mayer) zakupiła dwa elektryczne kontrabasy (informacja pochodzi od Scottiego Moora), cieńsze i mniejsze, zwane "kijami". Bill dostał jeden z nich do użytku podczas nagrań, aby nie musiał wozić swojego.

Zaczął na nim grać, a zrobił to tak perfekcyjnie, że Jerry (Jerome Leiber - kompozytor) obecny na sesji, który zarejestrował dwa wykonania Elvisa na kontrabasie, uznał je za mistrzowskie i postanowił wykorzystać w ścieżce dźwiękowej do tej piosenki. W związku z tym Elvis musiał ponownie nagrać nowy wokal aby spasować go z nową ścieżką dźwiękową. Ten przykład świadczy o tym, że Elvis dobrze opanował instrument, skoro zachwycił do tego stopnia samego kompozytora.

Z powodu braku materiałów, trudno powiedzieć na ile często Elvis korzystał z kontrabasu. Z tego, co wiem nie miał kontrabasu w domu (pewności nie mam), więc logika nakazuje założyć, że zbyt wiele uwagi mu nie poświęcał. Chociaż to może być błędny tok rozumowania, ponieważ przed okresem hollywoodzkim nie gromadził jeszcze instrumentów. W czasie okresu hollywoodzkiego mieszkał głównie poza Graceland i mało wiadomo, co miał w swoich wynajmowanych lub własnych domach, a czego nie. Dopiero po powrocie do koncertowania na żywo w 1969 roku, zaczął gromadzić sprzęty muzyczne w domu w większej ilości (korzystali z nich inni podczas wspólnego grania i śpiewania oraz on sam, w zależności od nastroju). W każdym razie najlepiej udokumentowane są jego gitary (wiemy, że w latach siedemdziesiątych miał ich przynajmniej kilkanaście) jak również fortepiany z pokoju muzycznego. Poza tym zawsze miał dostęp do kontrabasu swoich muzyków, więc wcale nie musiał mieć go akurat w domu.

Na pewno częściej grywał na kontrabasie przed 1968 rokiem, niż po nim. W każdym razie taki wniosek można wysnuć na podstawie dostępnych zdjęć. A nauczył się na nim grać prawdopodobnie w latach 50.

*      *      *

*      *

*

Ex Post

Ostatnie ustalenia (28 listopada 2020 roku):

Trafiłam niedawno na artykuł, w którym ktoś z branży muzycznej lub filmowej (współpracujący wówczas z Elvisem), już nie pamiętam, mówił, że w muzyce utrwalonej w filmach i na płytach, czasami na różnych instrumentach grał Elvis, czego później w ogóle nie podawano. Wśród nich, oprócz gitar, fortepianów i ukulele, wymienił też kontrabas i perkusję. W tym poście podałam tylko jeden taki przykład, ale w rzeczywistości było ich więcej, właśnie najwięcej na kontrabasie.  

Myślałam, że sobie zapisałam ten materiał, lecz teraz gdy usiadłam by uzupełnić posty o grze Elvisa na różnych instrumentach, okazało się, że nie. Wątpię czy go jeszcze znajdę, ale jeśli, to podam tytuły utworów i filmów, w których to miało miejsce, bo kilka z nich zostało tam wymienionych.

*

*      *

*      *      *

Elvis szaleje na kontrabasie Billa Blacka, swojego kontrabasisty z zespołu, w latach pięćdziesiątych. Zdjęcie dwóch kontrabasów Billa Blacka - pierwszy po lewej, to ten, na którym Elvis gra powyżej, a drugi jest widoczny na zdjęciach poniżej (na planie filmu "G.I. Blues")

Elvis bawi się na kontrabasie podczas rejestrowania scen do filmu "G.I. Blues" ("Żołnierski Blues"), nakręconego przez Paramount Pictures w 1960 roku

Sceny z planu filmowego i filmu "Double Trouble" (Wytwórnia Metro Goldwyn Mayer), w których Elvis gra na kontrabasie Ampeg Baby Bass, techniką pizzicato. Na ostatnim obrazku w tle (za Elvisem po lewej) widać w całości jak prezentuje się kontrabas elektryczny

Scena z filmu "Double Trouble", w której Elvis gra na kontrabasie techniką pizzicato. Elvis gra tutaj na elektrycznym kontrabasie Ampeg Baby Bass (wytwórnia MGM, gdzie kręcono ten film w 1967 roku - w opisie klipu jest błędnie 1966 rok)