Elvis Presley, Lisa Marie Presley i Michael Jackson

Kiedy zdecydowałam się zaprowadzić bloga o Elvisie Presleyu zastanawiałam się czy w ogóle poruszyć temat Presley - Jackson, aby nie ściągać tu różnych oszołomów, którzy nie potrafią pogodzić się z faktem, że choć Michael Jackson był wielkim wokalistą, to jednak nie tak wielkim i wszechstronnym jak Elvis Presley. Próbkę takich wpisów możecie zobaczyć pod różnymi artykułami o Elvisie Presleyu w internecie, gdzie Elvis jest znieważany i obrzucany błotem przez różne indywidua mieniące się fanami Michaela Jacksona. Jednak po dłuższym zastanowieniu doszłam do wniosku, że tym bardziej powinnam się wypowiedzieć o związkach Michaela Jacksona z Presleyami.

Michael Jackson urodził się 29 sierpnia 1958 roku, gdy Elvis Presley był już sławny i właśnie odbywał służbę wojskową na terenie Stanów Zjednoczonych (zanim jeszcze wyjechał do Niemiec). Był siódmym z dziewięciorga dzieci, a zarazem piątym z sześciu synów w robotniczej rodzinie Josepha i Katherine Jackson. Nie miał łatwego dzieciństwa. W wywiadach mówił, że ojciec był bezwzględnym tyranem i nie powstrzymywał się od stosowania przemocy fizycznej i psychicznej wobec całej rodziny. W 2003 roku Joe, ojciec Michaela, sam przyznał, że bił Michaela regularnie. To wszystko miało swoje negatywne przełożenie na całe jego dalsze życie, w tym wypaczenie jego osobowości.

Karierę muzyczną rozpoczął w wieku 6 lat, jako wokalista rodzinnego zespołu The Jackson Brothers (od 1966 roku The Jackson 5). Pierwszy album solowy "Got to Be There", wydał w 1971 roku, będąc jeszcze członkiem grupy, z którą ostatecznie rozstał się dopiero w 1984 roku. Szczyt jego popularności przypadł na przełom lat 80. i 90. XX wieku. Zmarł 25 czerwca 2009 roku, w wieku 50 lat, wskutek „nagłego zatrzymania akcji serca”. Dziś wiemy, że przyczynił się do tego jego lekarz, aczkolwiek ciągle niejasna jest jego faktyczna rola - czy był to błąd w sztuce lekarskiej, czy planowe "rozwiązanie", a jeśli tak, to kto za tym stał, w sensie decyzji (Michael, lekarz, rodzina, czy jeszcze ktoś inny).

"Stał samotnie na górze fortuny i sławy, jakiej nie zdobył przed nim jeszcze żaden solowy artysta z wyjątkiem Elvisa Presleya." - napisał Randall Sullivan.

Odnoszę wrażenie, że Michael nie lubił mówić o swojej fascynacji i zauroczeniu Elvisem Presleyem, w sensie przyznawać się do tego. Jego ideą fixe było osiągnięcie pozycji równej Elvisowi, a najlepiej jego przewyższenie. Przy czym nie chciał być odbierany jako uczeń podążający za swoim mistrzem (który próbuje go doścignąć, a później przegonić), lecz uchodzić za swoisty samorodek, który w przyszłości stanie się niedoścignionym muzycznym wzorem i mentorem dla innych, czyli takimże samym guru jak Elvis Presley (między innymi dla niego). Sanja M, redaktorka znana z artykułów muzycznych, pisząca dla różnych tytułów, w kilku artykułach (między innymi opublikowanych w Hillel Italie i w LAGossip), pisała:

"Michael Jackson nie chciał być po prostu supergwiazdą. Podobnie jak Beatlesi, chciał być największym, niekwestionowanym królem. Chciał obalić panującego człowieka z koroną, Elvisa Presleya."

Niewątpliwie nie była to tylko obsesja ukierunkowana na chęć pokonania najlepszego z najlepszych (choć to przede wszystkim), lecz także trochę skrywana forma uznania i podziwu dla Elvisa Presleya, a także zazdrości, co znalazło swoje odzwierciedlenie zarówno na scenie jak i w życiu prywatnym, chociaż w swojej książce "Moonwalk" (1988), stara się przekonać czytelnika, że "Elvis nic dla mnie nie znaczył, ani jego muzyka, może było to dla mnie za wcześnie". Coś innego mówią jego bracia i ...on sam swoimi czynami (poślubił córkę Presleya, z którą szukał kontaktu, gdy ta była jeszcze nastoletnią panienką, wykupił prawa do części katalogu piosenek Elvisa, nagrał jego wielki przebój "Heartbreak Hotel" itp.) oraz naśladownictwem Elvisa Presleya w wielu kwestiach, o czym przeczytacie w tym poście.

Takim najbardziej spektakularnym na to dowodem jest obraz "Ostatnia Wieczerza", namalowany na życzenie Michaela Jacksona, który zawisł nad jego złotym łożem w sypialni posiadłości Neverland*, wzorowany na fresku Leonarda da Vinci, o tym samym tytule, z refektarza klasztoru dominikanów przy bazylice Santa Maria delle Grazie w Mediolanie (Włochy).

* Neverland Valley Ranch – posiadłość Michaela Jacksona, położona w hrabstwie Santa Barbara w Kalifornii. Znajduje się w odległości 13 km od miasteczka Los Olivos w stanie Kalifornia, pomiędzy miastami Santa Maria a Santa Barbara. Adres posiadłości: Neverland Ranch, 5225 Figueroa Mountain Rd, Los Olivos, CA 93441.
Polskie tłumaczenie nazwy posiadłości brzmi „Nibylandia”. Nazwa nawiązuje do fikcyjnej wysypy Nibylandia, z powieści "Piotruś Pan" Jamesa Matthew Barriego. Właśnie do jej bohatera, Piotrusia Pana - chłopca, który nigdy nie dorósł - porównywano piosenkarza.
Początkowo miejsce to było miasteczkiem rekreacyjnym - Sycamore. Michael nabył posiadłość i okoliczne tereny 13 marca 1988 roku, za nieujawnioną do dziś sumę, szacowaną w przedziale od 16,8 do 30 milionów dolarów. Wprowadził się do niej wkrótce po zakupie, nadał jej nazwę Neverland i znacznie ją rozbudował. Stworzył tam wesołe miasteczko, zoo, salę kinowo-teatralno-taneczną, salę gier komputerowych, wioskę indiańską, XIX-wieczny Dziki Zachód, słynny zegar kwiatowy i stację kolejową. Każdego gościa u bram witał konny powóz, którym można było dojechać do centrum posiadłości.

Malowidło to przez wielu uważane jest za świętokradztwo ponieważ przedstawia Michaela Jacksona jako Jezusa Chrystusa w otoczeniu ośmiu apostołów (podczas gdy w oryginale Leonarda da Vinci było ich dwunastu, zgodnie z Biblią). W roli ośmiu apostołów znalazły się na nim postacie, które Michael najbardziej podziwiał. Po prawej dwóch naukowców (Albert Einstein, Thomas Edison) i dwóch byłych prezydentów Stanów Zjednoczonych (John Fitzgerald Kennedy, Abraham Lincoln), a po lewej dwóch przedstawicieli kina (Walt Disney, Charlie Chaplin) i dwóch artystów sceny muzycznej (Elvis Presley, Little Richard).  Zatem na swojej prawicy umieścił politykę i naukę, a na lewicy świat artystyczny kina i sceny muzycznej.

Warto jednak zauważyć, że w całej tej plejadzie "michaelowskich apostołów" znalazły się tylko dwa nazwiska z muzycznego świecznika - Little Richard i Elvis Presley. Randall Sullivan, wspominając o tym obrazie w swojej książce "Nie(do)tykalny. Dziwne życie i tragiczna śmierć Michaela Jacksona", powiedział:

"Mało kto wiedział, iż Michael zna na wylot biografię każdego z tych swoich »tytanów inspiracji« i umie opowiadać o każdym z nich długo i wyczerpująco".

Ostatnia Wieczerza nad wezgłowiem łóżka Michaela Jacksona w sypialni jego posiadłości Neverland - obraz wzorowany na oryginalnym fresku "Ostatnia Wieczerza" Leonarda da Vinci przedstawiającym Ostatnią Wieczerzę, który znajduje się w refektarzu klasztoru dominikanów przy bazylice Santa Maria delle Grazie w Mediolanie (Włochy).

Od lewej: Abraham Lincoln, John F. Kennedy, Thomas Edison, Albert Einstein, Michael Jackson, Walt Disney, Charlie Chaplin, Elvis Presley, Little Richard

Ostatnia Wieczerza – malowidło ścienne autorstwa Leonarda da Vinci przedstawiające Ostatnią Wieczerzę, wykonane w refektarzu klasztoru dominikanów przy bazylice Santa Maria delle Grazie w Mediolanie.

Od lewej: Bartłomiej, Jakub Mniejszy, Andrzej, Judasz, Piotr, Jan, Jezus Chrystus, Tomasz, Jakub Większy, Filip, Mateusz, Juda Tadeusz, Szymon

Później, kiedy doszedł do wniosku, że ci wszyscy jego "tytani inspiracji" nie są mu równi, Michael zdjął ten obraz i umieścił go w swoim sekretnym pokoju, o którym nie wiedziano do rewizji policji w 2003 roku.

Filantropia

Innym podobieństwem do Elvisa Presleya, nie związanym z działalnością artystyczną, była filantropia. Aczkolwiek w tym aspekcie poza wspomaganiem finansowym różnych instytucji, znacznie się różnili. Michael skupiał się bardziej na zabawianiu dzieci (szczególnie tych doświadczonych* przez los, choć zdaniem niektórych miał to być zabieg maskujący rzeczywiste pobudki jego zainteresowania dziećmi), co dwukrotnie zaprowadziło go na wokandę z zarzutem molestowania seksualnego nieletnich, w 1993 i 2003 roku. W obu tych procesach został oczyszczony, ale i tak w jego niewinność wierzą nieliczni, w zasadzie tylko najzagorzalsi fani, którzy ciągle nie chcą przyjąć do wiadomości, że ich idol był także zwyrodnialcem. Randall Sullivan w swojej książce "Nie(do)tykalny. Dziwne życie i tragiczna śmierć Michaela Jacksona", podaje wiele przykładów niejednoznacznych sytuacji do jakich stale dochodziło między Michaelem a kilkuletnimi chłopcami - najczęściej (jeden z ulubionych cherubinków podczas procesu powiedział, że Michael stracił nim zainteresowanie, gdy zauważył u niego pierwsze oznaki dojrzewania). Oczywiście w swojej narracji stara się przedstawić te zdarzenia jako zupełnie niewinne i przypadkowe, ale można odnieść wrażenie, że sam w to nie wierzy. Zresztą podaje też i takie, które raczej nie pozostawiają cienia wątpliwości. Uniewinnienie Michaela Jacksona było wyłącznie wynikiem ugód sądowych (wypłacił dwieście milionów dolarów poszkodowanym**), nie efektem "prawdziwego" oczyszczenia z zarzutów po rozpatrzeniu materiału dowodowego. Tak działa prawo amerykańskie - ugoda z ofiarą zdejmuje winy.

* Domki dla gości, stojące pośród drzew, w pobliżu jeziora były komfortowo wyposażone, także z myślą o osobach niepełnosprawnych (Jackson zapraszał rodziny z chorymi dziećmi w różnym stopniu niepełnosprawności). Część dzieci zostawała na noc w domu piosenkarza lub z opiekunami w domkach dla gości, jednak Michael rzadko sypiał sam, zwykle obok leżał jakiś kilkulatek.
Neverland zostało przez niego stworzone (jak utrzymywał) głównie z myślą o pokrzywdzonych przez los dzieciach, a wszelkie zgromadzone w nim atrakcje służyły właśnie niepełnosprawnym, chorym lub biednym maluchom, dla których pobyt tam i korzystanie z wszystkich atrakcji był często największą przygodą życia. Podczas wizyt w Neverland dzieci dostawały też różne łakocie (darmowe napoje, słodycze i lody). W kinie zamontowano specjalnie przeszklone sale z łóżkami szpitalnymi, aby filmy mogły oglądać także te dzieci, których stan zdrowia nie pozwalał na zajęcie miejsc w fotelach. Neverland zostało pomyślane przede wszystkim jako wesołe miasteczko. Jeździła po nim kolejka, były różne karuzele, mini Zoo oraz inne atrakcje.
W 2005 roku Jackson oznajmił, że nie wraca do posiadłości, tłumacząc, że po rewizji związanej z oskarżeniami o molestowanie, przeprowadzonej przez ponad siedemdziesięciu policjantów, nie czuje się w tym miejscu jak w domu i faktycznie, nigdy więcej tam nie powrócił.

** Tyle wypłacił dwudziestu poszkodowanym chłopcom tylko w drugim procesie, tym z 2003 roku, ile w pierwszym (w 1993 roku) nie udało mi się ustalić, wiem tylko, że jednemu z nich, Jordanowi Chandlerowi, 23 miliony dolarów. To tyle jeśli chodzi o procesy, natomiast był też cały ogrom ugód przedsądowych, które także pochłonęły wiele milionów dolarów.
W zasadzie do 2016 roku wyniki rewizji policyjnej przeprowadzonej w Neverlandzie nie były ujawniane, krążyły tylko różne przecieki. Dopiero w 2016 roku - 13 lat później - wyszły na jaw oficjalne informacje o materiałach zabezpieczonych w posiadłości Jacksona w 2003 roku. Policja ujawniła raport, który potwierdził, że Michael Jackson posiadał ogromną kolekcję mrocznej pornografii. Znaleziono setki zdjęć pornograficznych z udziałem zwierząt i scenami sadomasochistycznego seksu. W kolekcji znajdowały się także zdjęcia retro nagich młodzieńców, a także nagich chłopców sfotografowanych w jego sypialni oraz książka ze zdjęciami nagich dzieci, które zostały zrobione w jeszcze innym pomieszczeniu Neverlandu. Wśród materiałów były też zdjęcia i filmy przedstawiające mężczyzn, kobiety, dziewczęta i chłopców znajdujących się w różnych pozycjach seksualnych. Śledczy w swoim raporcie ocenili, że materiały te miały służyć uwodzeniu młodych chłopców, do ich uprzedniego oswojenia i edukacji.
W 2003 roku, kiedy do sądu trafił kolejny pozew o molestowanie seksualne Michael Jackson udzielił wywiadu, w którym "wyzywająco powiedział rozmówcy telewizyjnemu, że nie ma nic złego w spaniu z młodymi chłopcami", co wstrząsnęło opinią publiczną i zostało odebrane jako publiczne przyznanie się do swoich skłonności. Biograf Christopher Andersen w książce "Michael Jackson Unauthorized" (1994) twierdził, że w latach 1984-1987 piosenkarz prawie każdą noc spędził z młodymi chłopcami w wieku od 9 do 14 lat.

Elvis oprócz instytucjonalnej działalności charytatywnej wspomagał też setki osób prywatnie. Wśród nich były takie, które dostawały od niego regularne "pensje" (jak na przykład Garry Pepper). Opłacał też lekarza w Memphis, który na jego koszt leczył starszych, schorowanych ludzi, którzy byli samotni (nie mieli już rodziny), a jego samochody służyły im jako darmowe taksówki, dowożące do lekarzy, kościoła, a czasami także na zakupy. Poza tym uwielbiał też obdarowywać ludzi prezentami, rozdawał biżuterię, samochody, a nawet domy. Kupował też wózki inwalidzkie i łożył na operacje kalekich i schorowanych dzieci. Na różny sposób wspomagał też swoich fanów, których doświadczył los, ale o tym wszystkim będę pisać szerzej w specjalnym poście.

Wysiłki humanitarne Michaela Jacksona polegały na autopromocji, a nie na chęci niesienia pomocy innym potrzebującym - z takim stwierdzeniem możemy się spotkać w bardzo wielu opracowaniach. Dziwnym trafem jego filantropijność zawsze poprzedzała promocję jakieś płyty lub trasy koncertowej i właśnie wtedy została nagłaśniana medialnie, dlatego przypuszczalnie z tego powodu wzięła się taka opinia. Inaczej jest w przypadku Elvisa, nie ma najmniejszych wątpliwości, że wspomagał innych z dobroci serca, często po cichu i anonimowo, a jego hojność nigdy nie była nagłaśniana, nigdy też nie stała się narzędziem marketingowym, promocyjnym. Do dziś wypływają świadectwa różnych osób, którym pomógł, prosząc o zachowanie tego w tajemnicy. Również pomoc dla instytucji była z jego strony dużo większa, bardziej wszechstronna i w dużej części stała. Tylko w samym Memphis było ponad pięćdziesiąt organizacji, które regularnie wspomagał finansowo, rok w rok. Natomiast pomoc Michaela była bardziej incydentalna, chociaż relatywnie zarabiał dużo więcej jak Presley, ponieważ miał lepszego menadżera, który dbał o jego finanse (nie tylko o swoje jak Parker Presleya). Przede wszystkim nie ponosił kosztów produkcji swoich nagrań podczas gdy Elvis musiał płacić RCA (mającej wyłączne prawa do tego co nagra) nawet za każdą minutę wynajęcia studia nagrań, a jego tantiemy za sprzedaż płyt były wręcz symboliczne, by nie powiedzieć "śmieszne", "kuriozalne". Z kolei Michael szastał nieswoimi pieniędzmi (dokładnie firmy Sony, z którą miał lukratywny kontrakt nie tylko nie ograniczający go w wydatkach, ale także pokrywający każdą zbędną fanaberię), wydając nierzadko miliony na nagranie zaledwie jednej piosenki. Do tego miał zapewnione potężne zaplecze logistyczne również finansowane przez Sony, w przeciwieństwie do Elvisa, który za wszystko i wszystkich musiał zapłacić sobie sam, a potem i tak nie miał żadnych praw do swojej twórczości. Michael tworzył za pieniądze innych (głównie Sony) zachowując pełne prawa do całego katalogu utworów jakie dla nich nagrał (dopiero nieco później odsprzedał im 50%, a po kilku latach kolejne 25%). Z każdej sprzedanej płyty czy innego produktu dostawał minimum dwudziestoprocentowe tantiemy. Dwa ostatnie zdania polecam uwadze tym wszystkim, którzy rozpływają się w zachwytach nad wspaniałością i zaradnością Toma Parkera, menadżera Elvisa, niech wreszcie przejrzą na oczy. Elvis nie żył ze swojego kapitału (nagrań), bo został go przez niego skutecznie pozbawiony*, żył z tego co zarobił na koncertach, więc nie mógł jak Michael wieść latami beztroskiego, zabezpieczonego finansowo życia, nie robiąc nic. Chociaż Michael i tak żył ponad stan, w chwili śmierci miał ponad pięćset milionów dolarów długów, co przyczyniło się do spekulacji, że została ukartowana.

* W marcu 1973 roku Parker sprzedał RCA prawa do wszystkich nagrań Elvisa od początku kariery do dnia podpisania tejże umowy, za pięć milionów czterysta tysięcy dolarów. W całości, czyli Elvis został pozbawiony nawet tantiem ze sprzedaży, która przecież trwa po dziś dzień. Mało tego, także wszystkie prawa do przyszłych nagrań oraz wyłączność na Elvisa, zamykając mu tym samym każdą inną drogę (nie mógł nagrywać dla innych wytwórni, co związało go na zawsze z RCA). Natomiast największym skandalem było to, że Elvis musiał pokrywać koszty tych nagrań (płacić RCA za ich własne studio, w którym nagrywał materiał, do jakiego tylko oni mieli później pełne prawa, on żadnych) oraz odprowadzać im opłaty licencyjne za śpiewanie na koncertach piosenek, które nagrał do czasu zawarcia tej umowy! Zachował tylko prawa do tantiem za późniejsze nagrania, choć jak wspominałam wcześniej, bardzo symbolicznej wysokości. Niestety nie trafiłam na wiarygodne źródła precyzujące ile to było dokładnie procent, ale jeden z materiałów podawał, że było to od 0,5% do maksymalnie 1%.

Śmierć

Jeśli chodzi o śmierć artystów, w obu tych przypadkach zwraca się uwagę na pewne podobieństwo okoliczności. Elvis zmarł na jeden dzień przed rozpoczęciem pierwszej trasy koncertowej po ukazaniu się na rynku oszczerczej książki Westów i Hablera "Elvis what happened?", a Michael na 18 dni przed rozpoczęciem turnee, kiedy po licznych próbach zdał sobie sprawę, że nie jest w stanie ani fizycznie, ani psychicznie sprostać dziewięciomiesięcznej* trasie koncertowej, podczas której miałby dać 50 koncertów (co średnio daje jeden koncert co pięć dni), a zatem już na zawsze pozostanie bankrutem bez jakichkolwiek szans na wyjście z zadłużenia. Właśnie dlatego pojawiły się podejrzenia, że ani śmierć Elvisa, ani Michaela nie była naturalna (przypadkowa), lecz zaplanowana i nastąpiła po przekroczeniu Rubikonu, oczywiście innego dla każdego z nich. W związku z tym pojawiły się różne teorie spiskowe - od samobójstwa, poprzez upozorowanie, po morderstwo.

* W marcu 2009 roku, Jackson zorganizował konferencję prasową w londyńskiej O2 Arena, aby ogłosić swój powrót serią koncertów pod tytułem "This Is It". Występy te miały być pierwszymi od czasu "HIStory World Tour" ukończonego w 1997 roku. Podczas tej konferencji Jackson zasygnalizował swoje definitywne przejście na emeryturę, mówiąc, że będzie to jego "ostatnie odsłonięcie kurtyny". Nigdy by już nie wystąpił na scenie, gdyby nie ponad 500 milionów dolarów długów, które były jedynym powodem zorganizowania trasy "This Is It". Zresztą namawianie go do powrotu trwało kilka lat.

Michael Jackson "doznał zatrzymania akcji serca i zmarł z powodu przedawkowania propofolu i leków z grupy benzodiazepin. W chwili śmierci podawano mu propofol, lorazepam i midazolam", jak czytamy w Wikipedii.

Jeśli chodzi o Elvisa, także oświadczono, że przyczyną zgonu był zawał serca, aczkolwiek nie określono czym spowodowany, w zamian utajniając pełny protokół z sekcji zwłok na 50 lat. Tak zaczęły się różne domysły i spekulacje. Oczywiście najpierw poruszono temat "cudownych leków", jednak jesienne badania toksykologiczne (z krwi i próbek narządów) przeprowadzone na zawartość substancji chemicznych w organizmie Elvisa, wykluczyły z możliwych przyczyn zarówno narkotyki jak i przedawkowanie innych medykamentów, które zażywał. Jeden z lekarzy powiedział nawet, ucinając wszelkie spekulacje, że zarówno stężenie (ilość) jak i rodzaj znalezionych u Presleya substancji są mniejsze niż należałoby się tego spodziewać, przy leczeniu schorzeń jakie posiadał. Lecz kilka lat później znowu wrócono do leków, ale już w nieco innym kontekście. Elvis był uczulony na kodeinę. Na kilka godzin przed śmiercią był u dentysty i dostał zastrzyk znieczulający, który ją zawierał. Pytanie dlaczego, skoro dentysta doskonale wiedział, że Elvis jest na nią uczulony i zawsze podawał mu leki wolne od kodeiny, ale pomińmy ten wątek. Około dziewiątej rano przyjął kolejną (trzecią) porcję leków nasennych. Pojawiła się sugestia, że tym razem organizm już nie poradził sobie z mieszanką specyfików - tabletek nasennych i alergenu (kodeiny) - doszło do wstrząsu anafilaktycznego, a w konsekwencji do ustania akcji serca. Jednak najpóźniej na światło dzienne wyszedł wątek zdrowotny związany z chorą okrężnicą, który przy założeniu, że Elvis zmarł śmiercią naturalną jest najbardziej prawdopodobną przyczyną zgonu.

Już w kilka dni po śmierci Jacksona prasa pisała o morderstwie, o które oskarżono lekarza Conrada Murraya. Na to, że może być w tym coś na rzeczy wskazywało jego zachowanie, najpierw uciekł od umierającego Michaela, a później zaczął się ukrywać. Początkowo postawiono mu zarzut morderstwa, który wkrótce przekwalifikowano na nieumyślne spowodowanie śmierci. Te media, które optowały za wersją morderstwa wysuwały przypuszczenie, iż zleceniodawcą może być najbliższa rodzina Michaela, która obawia się jego horrendalnych długów, jakie przyjdzie im w przyszłości spłacać. Jednocześnie mieli świadomość, że jest to najlepszy moment aby jego śmierć generowała największe przychody i drugi taki może się już nie powtórzyć. W przypadku Elvisa potencjalne grono zainteresowanych jego odejściem było dużo większe, o czym już pisałam w poście "Komu mogło zależeć na śmierci Elvisa", do którego odsyłam.

W filmie "Cała prawda o", w odcinku poświęconym Michaelowi Jacksonowi przedstawiono wypowiedź jego lekarza, w której broni się przed zarzutem morderstwa tłumacząc, że w trakcie podawania leku wyszedł na krótką chwilę z pokoju, a gdy wrócił cały propofol został już przyjęty przez Jacksona, sugerując tym, że to Michael przedawkował świadomie. Pytanie, czy tylko chcąc żeby przyśpieszyć jego działanie, czy z zamiarem samobójstwa?

Bezsenność

Przypadłością, która łączyła obie gwiazdy była bezsenność. Elvis borykał się z nią od dzieciństwa, a Michael rzekomo nabawił się jej w 1993 roku, od pierwszej rozprawy, w której został oskarżony o pedofilię, co z kolei kwestionują niektóre źródła zarzucając mu, że chciał uchodzić za zaszczutego niewinnego człowieka, którego pomówienia doprowadziły do bezsenności, a w rzeczywistości cierpiał na nią już dużo wcześniej. De facto oboje łykali leki by zasnąć już do końca swoich dni. W cytowanej wcześniej książce czytamy:

"W pewnym momencie leki na receptę przestały rozwiązywać problemy z zaśnięciem. Wtedy Michael odkrył preparat, który dał mu wszystko to, czego oczekiwał od środka nasennego. Był to propofol – gęsty i lepki płyn białego koloru (o nazwie handlowej producenta – firmy AstraZeneca – Diprivan). Propofol to dożylny środek nasenny o krótkotrwałym działaniu, wśród ludzi zawodowo zajmujących się medycyną często zwany „mlekiem amnezji” i stosowany do znieczulania podczas zabiegów ambulatoryjnych. Ma wiele zalet, w tym tę, że po jego podaniu pacjent wybudza się (odzyskuje przytomność) w stanie ożywienia graniczącego z euforią. Miał pewne ograniczenia, na przykład bardzo wąskie tak zwane okno terapeutyczne. W języku medycyny oznacza to, że dawka nawet odrobinę większa od zalecanej może spowodować ustanie oddechu. Wśród tych, którzy zażywali propofol jako narkotyk rekreacyjny – podobny nieco w działaniu do ecstasy – dochodziło do zgonów. Michael Jackson zaczął stosować propofol w 1996 roku, podczas tournée HIStory. Piosenkarz przyzwyczaił się do tych kroplówek i zaczął na nich polegać - to dzięki nim mógł co wieczór, bez względu na plan swoich podróży, pogrążać się w nieprzytomności na wiele godzin, a potem budzić się rano wypoczęty. Podczas pobytu w Bahrajnie Michael regularnie stosował Oxycontin i Demerol [red. ten ostatni podawano też żołnierzom amerykańskim, w tym Elvisovi, gdy służył w Niemczech]."

Lecz przed cudownym propofolem były też inne specyfiki - opioidy. W cytowanej wcześniej książce, czytamy: "Gdy tylko udało mu się wyrwać ze szponów uzależnienia od leków opioidowych, które zaczął przyjmować w 1984 roku, po poparzeniu podczas zdjęć do reklamy Pepsi [red. kiedy iskry z wybuchu pirotechnicznego podpaliły mu włosy], popadał w nie na nowo". Elvis zażywał leki na najróżniejsze schorzenia jakie posiadał, a miał ich całkiem sporo. Jednym z nich była bezsenność. Jednak nie łykał pigułek według własnego uznania, tylko według systemu jaki opracował jego lekarz. Dzienną dawkę, maksymalnie dopuszczalną, dzielono na cztery części i pakowano do kopert, które były zdeponowane u pielęgniarki Elvisa mieszkającej w Graceland. To ona była odpowiedzialna za donoszenie kolejnych porcji. Elvis najpierw dostawał pierwszy przydział. Gdy w ciągu czterech godzin od zażycia nie zasnął, przynoszono mu drugi, później trzeci, aż do czwartego. Kiedyś Linda Thomson (jego pierwsza stała partnerka po rozwodzie z Priscillą) zarzuciła mu, że łyka tabletki nasenne z przyzwyczajenia, lecz w rzeczywistości wcale ich nie potrzebuje. Elvis zgodził się poddać ocenie lekarzy aby rozsądzili tę kwestię. Został hospitalizowany, odstawiono mu leki nasenne i poddano badaniom zaburzeń snu. Przez cztery doby Elvis nie zmrużył oka, na piątą lekarz przerwał terapię i sam zaaplikował mu środki nasenne, uznając że kolejna doba bez snu może poważnie zagrozić jego zdrowiu i kondycji psychicznej. Sen jest rzeczą niezbędną, to właśnie w tym czasie regeneruje się cały nasz organizm.

Czytelnictwo

Trzeba tu podkreślić, że Michael Jackson również dużo czytał, podobnie jak Elvis Presley, a jego biblioteka liczyła około dziesięciu tysięcy woluminów. Michael starał się przejmować różne zwyczaje, zainteresowania i niektóre zachowania od swoich "ośmiu apostołów", których życie i osiągnięcia były dla niego inspiracją. Próbował się do nich upodobnić na różnych płaszczyznach, naśladować. W tym gronie najbardziej zapalonymi czytelnikami, a co za tym idzie także samoukami, byli: Abraham Lincoln i Elvis Presley. Jednak nie wiemy, czy to jego czytelnictwo wzięło się tylko z chęci naśladownictwa, na przykład Elvisa (jak się czasem sugeruje), którego czytanie było codzienną wielogodzinną pasją, czy po prostu miał taką wewnętrzną potrzebę.

Hobby i zainteresowania

Elvis Presley miał wiele pasji i zainteresowań. Był pasjonatem czytania, o czym już wspominałam w poprzednim wątku. Jak mówią jego znajomi i otoczenie, nie było tematu, na który nie posiadał wiedzy. Każda rzecz, o której usłyszał, stawała się natychmiast inspiracją do zgłębiania kolejnego tematu. Wtedy wysyłał swoich pracowników na rekonesans po księgarnia, gdzie mieli kupić każdą pozycję, która dotyczy danego zagadnienia. Zawsze szukał interlokutorów do rozmów, z którymi lubił wszystko analizować, wymieniać się poglądami, spostrzeżeniami. Interesował się religiami i wierzeniami, a także rozwojem duchowym. Nie stronił od ezoteryki, a jego ulubioną dziedziną była numerologia. Studiował zjawiska przyrodnicze, wiedzę astronomiczną, historię (od kultur starożytnych po współczesność), śledził politykę, kulturę i wszelkie nowinki techniczne, czytał biografie wielkich ludzi, zgłębiał tajniki kryminalistyki, prawa i medycyny oraz wiele innych dziedzin.

Jego drugą miłością po muzyce było karate, które pochłonęło go całkowicie, poczynając od końca lat pięćdziesiątych, gdy zaczął trenować, aż do ostatnich dni. Uwielbiał też football amerykański (nie mylić z piłką nożną, jak to ma miejsce w różnych tłumaczeniach), a nawet przez jakiś czas miał swoją drużynę. Kochał naturę, zwłaszcza wodę i zwierzęta. Przez niecałe trzy lata był hodowcą koni (lata 60.), a za młodu (lata 50.) brał udział w zawodach rodeo, tak popularnych na Południu.

Kochał grę w squasha. Miał wybudowany kryty kort na terenie swojej posiadłości, z całym zapleczem sanitarno-wypoczynkowym: jacuzzi, łaźnią z wielopoziomowymi prysznicami i natryskami, szatnią, pokojem wypoczynkowym (wyposażonym w wieżę stereo i pianino), nad którym górowała antresola z ręcznym automatem do gier i urządzeniami do ćwiczeń (drabinka, pochylnia, materac). Na terenie Greceland miał stajnię z kilkunastoma końmi (a wcześniej kilkadziesiąt w Circle G Ranch) i jeździł konno codziennie kiedy tylko tam był. Uwielbiał jeździć i pływać na wszystkim, czym tylko się da (od traktorów, rowerów, motorów, aut, skuterów wodnych i śnieżnych, motorówek, łodzi, jachtów, po wózki elektryczne, golfowe i gokarty).

Był kolekcjonerem broni palnej współczesnej i zabytkowej, jego kolekcja była jedną z największych w całych USA. Miał też sporo egzemplarzy unikatowych, robionych specjalnie dla niego. Świetnie strzelał, a dawną wędzarnię przerobił na profesjonalną strzelnicę.

Gdzieś przeczytałam, że na całym wybrzeżu zachodnim USA, nie było miejsca, którego Elvis nie znałby na wylot. To tam głównie spędzał swoje wakacje (przede wszystkim w latach 50. i 60.), pływając na jachcie. Już jako nastolatek zasmakował w nartach wodnych, jako dorosły także w desce surfingowej, łodziach motorowych, skuterach wodnych. Nauczył się też nurkować z butlą tlenową.

Choć przeczytałam wiele o Michaelu Jacksonie, mimo to nie potrafię powiedzieć czym się interesował. Mam nadzieję, że miał jakieś inne pasje poza bajkami, światem Disneya i chłopcami. Kiedy w 2003 roku policja weszła na teren jego posiadłości by gruntownie ją przeszukać (w związku z oskarżeniami o molestowanie seksualne), odkryła jego sekretny pokój*, w którym było wszystko to, co Michael chiał ukryć przed światem. Przede wszystkim tysiące zabawek, wśród których dominowały gadżety z bajek disneyowski (Piotruś Pan i Myszka Miki) i jak powiedział jeden z funkcjonariuszy "miał niewiarygodną ilość lalek". Kilka obrazów z nim w roli Piotrusia Pana. Manekiny chłopców naturalnej wielkości (ale nie takich sklepowych, czy teatralnych, bardziej jak japońskie lalki erotyczne, wyglądali jak żywi i byli jak żywi, mogli przyjmować każdą pozycję). Były tam również albumy ze zdjęciami roznegliżowanych chłopców (w tym retro). Jak podaje The Sun, cytując wypowiedź jednego ze śledczych: "obrazy ofiar ze zwierząt i perwersyjnego seksu dorosłych", "obrzydliwe i wręcz szokujące obrazy tortur dzieci, nagości dorosłych i dzieci, niewoli kobiet i sadomasochizmu". Było też coś, czego policja nie chciała ujawnić opinii publicznej z uwagi na drastyczność.

* Wchodziło się do niego przez szafę w sypialni Michaela, której tył stanowiły specjalne drzwi zamykane na kod, z trójzapadkowym zamkiem.

Sekretny pokój, pełen zabawek i różnych monstrum oraz bardzo realistycznych lalek naturalnej wielkości chłopców, a także złoty fotel w stylu Ludwika XIV, z czerwonym obicie, który górował w tym miejscu. W lewym dolnym rogu zdjęcie jednej z sypialni i sekretne przejście na tyle szafy

W pokoju tym górował złoty tron w stylu Ludwika XIV, z czerwonym obiciem, to pewnie na nim siadał Michael, oddając się swoim chorym wizualizacjom (chcę wierzyć, że to były tylko wizualizacje). Trafił tam też obraz "Ostatnia Wieczerza" w michaelowskiej wizji. Zapewne wtedy, gdy uważał już siebie za najwyższego z najwyższych (o czym będzie dalej, w wątku "Król królowi nierówny"). Uwagę śledczych zwróciły też duże ilości najróżniejszych preparatów służących do odurzania ludzi, działających w sposób, który nie rejestruje w pamięci świadomej tego, co się później dzieje. Ich zdaniem Michael najpierw odurzał dzieci.

Na prawdę chciałabym tu coś pozytywnego napisać, ale nie wiem co. O, może taniec, chociaż to wiąże się w przypadku Michaela bardziej z wykonywanym zawodem niż hobby.

Wiem, oglądanie filmów. Elvis też to lubił. Gra w tenisa, Elvis wolał squasha. Na terenie posiadłości Michael miał kort tenisowy, a Elvis pawilon z krytym kortem do squasha.

Ponoć Michael Jackson był zapalonym kolekcjonerem dzieł sztuki. Aczkolwiek nie wiem gdzie je trzymał, bo w jego posiadłości na ścianach wisiały tylko jego portrety w charakterze króla lub Piotrusia Pana.

Zwierzęta

Michael, podobnie jak Elvis, kochał zwierzęta i się nimi otaczał. Kiedyś w jednym z wywiadów powiedział: "kocham tylko dzieci i zwierzęta". Elvis miał swojego szympansa o imieniu Scatter, a Michael o imieniu Bubbles. Oczywiście oboje mieli także inne zwierzęta, w tym te rzadziej spotykane w domostwach, Elvis kangura, którego dostał od swoich fanów z Australii, a Michael węża.

Elvis miał też swoje pawie, konie, psy, koty, muły, osły, a Michael małe ZOO w swojej posiadłości Neverland.

Karate

Obok muzyki drugą miłością Elvisa było karate. Tym sportem zainteresował się na dobre w 1958 roku i prawie natychmiast rozpoczął treningi. Elvis jak już się za coś zabrał, to podchodził do tego poważnie i profesjonalnie, był wytrwały w dążeniu do celu. Ciężkie i regularne treningi oraz duża sprawność fizyczna jaką posiadał znacznie skróciły mu drogę do mistrzowskiego pasa. Szybko zaliczał kolejne etapy, by w 1960 roku stać się posiadaczem swojego pierwszego czarnego (mistrzowskiego) pasa w stopniu pierwszym. Nie będę się dalej rozpisywać na ten temat, bo będzie o tym specjalny post, więc przejdę od razu do meritum.

Po ukończeniu służby wojskowej i powrocie do kraju, wznowił swoje treningi (wcześniej trenował w Niemczech i Francji), najpierw w karate Kenpo u Eda Parkera, a później w karate Taekwondo u Kanga Rhee. Trenował do końca swojego życia, czego efektem były:
- czarny pas mistrzowski ósmego dana (stopnia) w karate PaSaRyu* (Taekwondo), w dniu 16 września 1974 roku, w szkole Kanga Rhee;
- czarny pas mistrzowski dziewiątego dana (stopnia) w karate Kenpo, w dniu 8 stycznia 1976 roku, w szkole Eda Parkera.

* PaSaRyu to styl autorski Kanga Rhee, oparty przede wszystkim na Taekwondo i wzbogacony o kilka elementów zaczerpniętych z Shudokan Karate, Kung Fu i Hapkido.

5 listopada 2016 roku, Elvis Presley został wprowadzony do Karate Kenpo Hall of Fame. Znalazł się tam w doborowym towarzystwie, obok takich sław jak: Jackie Chan, Bruce Lee, Chuck Norris.

Certyfikat przyznania Elvisowi ósmego dana czarnego pasa w Teakwondo (karate PaSaRyu) w szkole Kanga Rhee (16 września 1974 roku) oraz zdjęcia z jego wręczenie. Elvis jest tutaj w kostiumie specjalnie zaprojektowanym dla niego przez Kanga Rhee na ten pokaz i uroczystość

Po lewej certyfikat przyznania Elvisowi ósmego dana czarnego pasa w karate Kenpo (4 września 1974 roku), a po prawej dziewiątego dana czarnego pasa (8 stycznia 1976 roku) w szkole Eda Parkera

Michael Jackson, znając doskonale biografię jednego ze swoich "ośmiu apostołów" - Elvisa Presleya - wiedział, że Elvis wykorzystywał na scenie swoje umiejętności karateki aby uatrakcyjnić swój występ publiczności i też zainteresował się sztukami walki. Aczkolwiek w nieco inny sposób. Michaela przede wszystkim interesowały różne figury, które potem wplatał w swoje układy choreograficzne, nie był fascynatem sztuk walki jak Elvis.

Wiele figur z poziomu czarnego pasa nauczył go jego ochroniarz Matt Fiddes, któremu zaproponował pracę właśnie po tym jak się dowiedział, że jest karateką z czarnym pasem. Matt Fiddes poznał Michael Jacksona w 1998 roku przez iluzjonistę Uri Gellera, który polecił mu go jako osobistego ochroniarza. To, że Michael w swojej choreografii wykorzystywał różne elementy stylów walki nie podlega dyskusji. Kiedyś trafiłam na stronę jakiegoś pasjonata z Wielkiej Brytanii, który w kilku artykułach omówił elementy i figury z różnych sztuk walki i ich styli jakie wychwycił w występach Michaela, opatrując każdy z nich odpowiednią nazwą (japońską lub chińską). Natomiast nie znalazłam żadnych informacji z wiarygodnych źródeł, które by choć wzmiankowały o tym, że Michael Jackson trenował jakąś ze sztuk walki. Niemniej na różnych forach pojawiły się takie sugestie, zwłaszcza po wypowiedzi Matta Fiddesa udzielonej w jednym z wywiadów po śmierci Michaela Jacksona, kiedy powiedział:

"Spędziliśmy razem tyle czasu, że zostaliśmy dobrymi przyjaciółmi. Michael pasjonował się sztukami walki, więc pomogłem mu wyszkolić go na czarny standard".

Michael jako tancerz i showman fascynował się przede wszystkim ruchem, pozycjami ciała, a sztuki walki były doskonałym źródłem nowych figur i układów, których dotąd nikt nie wykorzystał jeszcze w tańcu. Moim zdaniem Matt Fiddes chciał w ten sposób poprawić swój wizerunek i dodać sobie nieco znaczenia w życiu gwiazdy, kreując siebie na mistrza, który uczył samego Michaela Jacksona a zrobił to tak świetnie, że ten nabył umiejętności na poziomie czarnego pasa. Odkąd został zatrudniony przez Michaela, w miejscach publicznych widywany był głównie w charakterze bardziej przybocznego lokaja niż bodyguarda, ponieważ zawsze trzymał nad głową Jacksona parasolkę (niezależnie od pogody), czym zresztą zyskał sobie przydomek "The Umbrella Man", jak nazywały go media i fani. Kiedy pojawił się u boku Michaela nikt nie znał ani jego roli, ani nazwiska i tak już pozostało - "The Umbrella Man". Ochroniarz powinien mieć wolne ręce i skupiać się na obserwacji otoczenia wypatrując zagrożeń, a nie na położeniu parasolki - mówiono.

Michael Jackson i jego młody bodyguard Matt Fiddes, nazywany "The Umbrella Man", trzymający nad nim parasolkę

Po lewej zdjęcie z uroczystości, podczas której Daikaku Chodoin przyznał Michaelowi Jacksonowi honorowe przewodnictwo w United World Karate Association i czarny pas w stopniu piątego dana. Po prawej twórczość jednego z fanów, który tak spreparował informację by honorowy czarny pas stał się zdobycznym :) - prawdopodobnie celowo obniżono jakość zdjęć aby na certyfikacie nikt nie mógł przeczytać "honorowy"

Fani przypomnieli też sobie o przyjaźni Michaela z Daikaku Chodoin, założycielem i prezesem United World Karate Association, który w 1998 roku przyznał Michaelowi honorowe przewodnictwo w United World Karate Association i czarny pas piąty dan. Znaleziono zdjęcia Michaela z tego zdarzenia, jedyne w karatedze jakie można znaleźć i jedyne ukazujące jakikolwiek związek artysty z tą dyscypliną walki (nie licząc elementów karate w układach tanecznych, które notabene przejął od Elvisa).

Na potrzeby napisania tego artykułu przeczytałam między innymi dwutomową publikację Randalla Sullivana "Nie(do)tykalny. Dziwne życie i tragiczna śmierć Michaela Jacksona" oraz obejrzałam trzy filmy biograficzne o Michaelu Jacksonie (jeden nakręcony jeszcze za jego życia i dwa już po śmierci). Nie ma tam najmniejszej wzmianki o karate, choć autor wchodzi w najdrobniejsze szczególiki z jego życia osobistego i artystycznego. Również we wspomnianych filmach, innych książkach i artykułach nic o tym nie znalazłam, jedynie na forach prowadzonych przez fanów, którzy w tym pędzie do nobilitacji Jacksona po śmierci przypisują mu biegłość we wszystkich istniejących sztukach walki, co oczywiście prawdą być nie może.

Oczywiście Michael Jackson miał wszelkie warunki fizyczne by być dobrym karateką w dowolnym stylu, aczkolwiek nie sposób ustalić, czy rzeczywiście nim był. Moje dotychczasowe poszukiwania bardziej wskazują, że to tylko życzeniowe wyobrażenia jego fanów, którzy chcieliby dorzucić kolejną cegiełkę do jego świetności.

Operacje plastyczne

Michael Jackson przeszedł wiele operacji mających na celu zmianę jego wyglądu. Zanim jeszcze opinia publiczna została uświadomiona co do jego dziwactw i odchyleń, wszyscy myśleli, że jedynym tego powodem jest chęć rozjaśnienia skóry i drobnych korekt twarzy celem nadania jej cech wyglądu charakterystycznych dla przedstawicieli rasy białej. Dopiero później dowiedzieliśmy się, że nie tylko o to chodzi. Drugim tym ważniejszym powodem były rysy twarzy, Michael chciał by nadać im chłopięcy wygląd. Był całkowicie opanowany przez swoją ideę fixe, chciał przeżyć życie jako wieczny chłopiec niczym bohater powieści "Piotruś Pan", autorstwa szkockiego powieściopisarza i dramaturga J.M. Barriego. Na początku James Mathhew Barrie napisał sztukę teatralną pod tytułem "Peter Pan", pierwszy raz wystawioną w 1904 roku. W 1911 roku Barrie zaadaptował ją na powieść, której nadał tytuł "Peter Pan and Wendy". Głównym bohaterem jest tytułowy Piotruś Pan, psotny chłopiec, który nie chce dorosnąć. I takim właśnie chciał pozostać Michael na zawsze, z czym wcale się nie krył. Nazywał tak (Piotruś Pan) sam siebie w wywiadach, swojej posiadłości nadał nazwę Neverland (Nibylandia), dokładnie jak wyspa z powieści, na której Piotruś Pan zamieszkiwał z innymi chłopcami, a dzieci które zapraszał miały urealniać jego bajkowy świat i stanowić tło dla niego, jako ich przywódcy - Piotrusia Pana. Neverland stworzył na wzór krainy baśni o jakiej marzą wszystkie dzieci. Były w nim: lunapark z różnymi karuzelami i wielkim diabelskim młynem, wioska indiańska, kolejka szynowa, samochodziki, kino, teatr, budki z lodami, słodyczami i napojami i wiele innych atrakcji.

Michael Jackson spełnia się w roli Piotrusia Pana, przewodząc dzieciom przebywającym w jego posiadłości Neverland (na obrazach i w realu). Najróżniejsze posągi w postaci dzieci odlanych z brązu w trakcie zabaw rozsiane były też po jego całej posiadłości. Na pierwszym zdjęciu po lewej to obraz, który wisi na murze posiadłości, obok bramy głównej, a po prawej obraz z domu

Elvis miał tylko jedną drobną korektę plastyczną okolic oczu, która została wykonana 15 czerwca 1975 roku w Szpitalu Mid-South w Memphis przez doktora Asghara Koleyni'ego.

Właściwie był to "subtelny lifting twarzy" jak podają: Linda Thompson w książce "A little thing called life", Billy Smith w wywiadzie dla EIN, Sonny West w książce "Elvis: Still Taking Care of Business", Peter Guralnick i Ernst Jorgensen w książce "Elvis: Day by day", George Klein w książce "Elvis: My best friend". Sytuację obrazowo tłumaczy Linda, która mówi, że w trzecim roku ich romansu, po ukończeniu czterdziestego roku życia, Elvis zapadł na coś, co określa się u panów "kryzysem wieku średniego". Stawał przed lustrem i starał się doszukiwać w swojej twarzy różnych mankamentów. Jak już się ich doszukał, postanowił poddać się zabiegowi. W tym celu umówił się na wizytę z dr Asgharem Koleyni w Memphis. Wszyscy go odwodzili od tego, Bill Smith mówił mu "wyglądasz świetnie i nie powinieneś nic poprawiać", George Klein "Elvis, wciąż masz twarz greckiego boga, więc dlaczego miałbyś mieć lifting twarzy?", a sam dr Asghar Koleyni "nie poprawia się doskonałego". Jednak Elvis był głuchy na argumenty. Kiedy lekarz odmówił mu korekty twarzy, Elvis powiedział, że w takim razie pójdzie do kogoś innego. Jak twierdzi Linda, lekarz w obawie, że inny chirurg pokiereszuje mu twarz i całkowicie zmieni wygląd Elvisa, przyjął zlecenie. I całe szczęście, bo w zasadzie zrobił mu lifting bez liftingu, aby spełnić jego kaprys i zadowolić psychikę. Elvis przebywał w szpitalu od 15 do 17 czerwca 1975 roku. Dr Asghar wykonał mu nacięcia za uszami, jakie wykonuje się przy normalnym liftingu i rzekomo lekko naciągnął skórę twarzy tak by nieco zmniejszyć fałdy pod oczami (jak zapewniał Elvisa). Oczywiście efekt był żaden, nikt tego nawet nie zauważył z jego najbliższego otoczenia, więc Elvis każdego dopytywał czy widzi zmiany w jego twarzy. Niektórzy nawet nie wiedzieli o tej operacji, ale przy tak postawionym pytaniu domyślali się, że ich szef oczekuje jakiegoś komplementu, co do jej wyglądu, więc wymyślali coś naprędce, ku zadowoleniu Elvisa.

Niemniej w jednym z materiałów (w mojej ocenie mało wiarygodnym) przeczytałam, że w 1956 roku, będąc w Hollywood, poddał się operacji pomniejszenia nosa przez dr Maury'ego Parksa. To samo źródło podaje, że będąc w wojsku w Niemczech, mieszkając w Bad Nauheim, 27 listopada 1959 roku zatrudnił człowieka o nazwisku Griessel-Landau, podającego się za chirurga plastycznego, który miał przeprowadzić kilka zabiegów na skórze twarzy i ramion Elvisa. Jakich dokładnie, nie podano. Dalej historyjka opowiada, że Griessel-Landau okazał się homoseksualistą i zaczął czynić awanse najpierw niektórym członkom Memphis Mafii, a później także samemu Elvisowi. W dniu 24 grudnia 1959 roku Presley zwolnił Griessel-Landauma, informując go, że powodem tej decyzji jest jego nieprzyzwoite zachowanie. Griessel-Landau niezadowolony z obrotu sprawy postanowił zaszantażować Presleya. Zażądał od niego pieniędzy grożąc, że zrujnuje mu karierę jeśli nie zapłaci. Sprawa oparła się o FBI. Elvis "został przesłuchany w dniu 28 grudnia 1959 roku w sprawie swojej skargi, że był ofiarą szantażu ..." (ponoć to cytat z akt FBI), Griessel-Landau "zagroził wystawieniem Presleya na podstawie zdjęć i nagrań z taśm, które mają rzekomo przedstawiać Presleya w kompromitujących sytuacjach". Dalej akta FBI mają informować, że "Presley nie zwrócił się do sądu". Trochę to dziwne, że nie poszedł na policję, czy nie złożył pozwu do sądu, tylko od razu skargę do FBI.

Dochodzenie wykazało, że Griessel Landau nie był lekarzem. Dalej autor artykułu pisze:

"Według dokumentów FBI:

»Informacje dotyczące tego tematu zostały przekazane temu urzędowi [jakiemu nie podano] przez Provost Marshal Division, Hqs., United States Army, Europe, z zaznaczeniem, że chcą uniknąć jakiegokolwiek rozgłosu w tej sprawie, ponieważ nie chcieliby angażować Elvisa Presleya ani stawiać go w niekorzystnym świetle, ponieważ był pierwszorzędnym żołnierzem i nie sprawiał kłopotów armii podczas swojej służby.«

Ponieważ sprawy nie potoczyły się tak, jak się spodziewał, Griessel-Landau usiłował rozegrać tę sprawę za pomocą listów, które napisał w dniach 27 i 28 grudnia [1959 roku], twierdząc że ponieważ sympatyzował z Elvisem więc postanowił nie podejmować działań przeciwko piosenkarzowi. Pliki FBI mówią finalnie:

»W drodze negocjacji Presley zgodził się zapłacić Griessel-Landau 200 dolarów za otrzymane już zabiegi, a także zapłacić 315 dolarów za samolot do Londynu w Anglii. Griessel-Landau zgodził się wyjechać do Anglii 25 grudnia 1959 roku, o godzinie 19.30 z Frankfurtu nad Menem w Niemczech. Lecz Griessel-Landau wcale nie odleciał, jak to uzgodniono, tylko wrócił i zażądał dodatkowych 250 dolarów, które zapłacił Presley. Dzień później Griessel-Landau telefonicznie zażądał jeszcze 2.000 dolarów za utratę praktyki, którą zamknął w Johannesburgu w RPA przed wyjazdem do Bad Nauheim w celu leczenia Presleya [brak informacji, czy i tą kwotę Elvis mu zapłacił].

Później szantażysta odleciał z Rhein-Main Air Field [amerykańskiej bazy lotniczej] z Frankfurtu nad Menem, Niemcy, o godzinie 16.00, 6 stycznia 1960 roku, w Flight 491, British European Airway do Londynu. Podejrzewa się, że będzie domagał się wjazdu do Stanów Zjednoczonych. Brak kontaktów między Presleyem i Griessel-Landau odnotowano od 5 stycznia [1960].«"

W tym samym materiale czytamy o kolejnej operacji, tym razem "niewielkiej zmianie kształtu nosa", do której miało dojść w 1960 roku, po jego powrocie z wojska. Jak twierdzi autor artykułu, informacja ta pochodzi od Sonny'ego Westa. Być może, aczkolwiek w książce "Elvis: Still Taking Care of Business" Sonny'ego Westa, we fragmencie, w którym wspomina o innym zabiegu plastycznym Elvisa nic o tym nie ma.

Sporo czasu spędziłam na porównywaniu fotografii nosa Elvisa i nie wypatrzyłam żadnych różnic w poszczególnych okresach czasowych. Również historyjka o pseudo lekarzu z RPA, chociaż podaje mnogość danych (daty, nazwy, kolejne etapy zdarzeń, rzekome cytaty z akt FBI), które wydają się ją uwiarygodniać, jest nieco zagmatwana. Przede wszystkim z uwagi na zaangażowanie FBI. Z drugiej strony Elvis od wczesnych lat swojej kariery aż do końca był pod ciągłą inwigilacją FBI, zatem jeśli takie zdarzenie miało miejsce (a miało), to nie dziwota, że znalazło odbicie w jego aktach. Nie wiem na ile historia opisana przez autora artykułu jest zgodna z faktami, ale z potwierdzonych źródeł wiemy, że będąc w wojsku Elvis faktycznie miał przejść serię nieinwazyjnych zabiegów mających zniwelować blizny potrądzikowe na skórze twarzy i ramion. Być może to właśnie ta sprawa z Griessel-Landau.

Patriotyzm

Elvis był wielkim patriotą. O czym świadczyły nie tylko jego słowa, ale i czyny. Nie tylko nie uchylił się od obowiązku służby wojskowej, jak Michael Jackson, ale również zrezygnował z służby zastępczej i innych przywilejów jakie mu proponowano, jak to zwykle wojsko robiło w stosunku do artystów. Chciał przejść cykl wojskowy, jak każdy, przeciętny żołnierz. I tak się stało. Nie miał żadnych forów, w wręcz przeciwnie. Na razie to tyle, jego służbie wojskowej poświecę cały cykl artykułów.

Zawsze płacił podatki terminowo, często nawet ze znacznym wyprzedzeniem i nadwyżką. Zarządził, że wszelkie opłaty na rzecz państwa mają mieć absolutny priorytet i mają być pokrywane w pierwszej kolejności i z wyprzedzeniem czasowym. Michael prowadził w tym zakresie zgoła odmienną politykę, nad czym pracował cały sztab ludzi.

Elvis już w latach młodzieńczych wykazywał wielkie poszanowanie dla wojska i państwa (od prezydenta po lokalne organizacje administracji państwowej i służby mundurowe), przede wszystkim za sprawą swojej matki. Jako nastolatek działał w paramilitarnej organizacji R.O.T.C., o czym więcej w poście: "R.O.T.C. i inne zajęcia pozaszkolne", do którego odsyłam. Występował też i pomagał kombatantom wojennym.

Michael pytany o swój patriotyzm i stosunek do państwa Stany Zjednoczone, wprost odpowiadał, że nie ma to dla niego żadnego znaczenia, bo on jest przecież obywatelem świata, a Stany są dla niego jak każdy inny kraj. Nie postrzegał ich w kategorii Ojczyzny.

Seksualność

Elvis był i jest uosobieniem seksu i męskości. Status ten zawdzięcza nie tylko swojej aparycji, lecz także głosowi i osobowości. Zarówno przez kobiety jak i przez mężczyzn za sprawą cech jakie posiadał był postrzegany jako stuprocentowy samiec, esencja męskości. Jego zniewalający głos, piękno duszy i ciała, adonisowa uroda, wysoka kultura osobista, dżentelmeńskość, wrażliwość, empatia, skromność przy wielkości (pozycji artystycznej) jaką posiadał, w zestawieniu z odwagą, sprawnością fizyczną, cechami przywódczymi, odpornością, wytrwałością, charyzmą, perfekcjonizmem (we wszystkim co robił), silną osobowością oraz wielkim poszanowaniem innych ludzi, wpłynęły właśnie na taki obraz, ocenę i odbiór jego osoby.

Elvis był osobą w pełni heteroseksualną, nie wykazującą żadnych odchyłów od normalności (dewiacji). Był mistrzem gry wstępnej, do czego przyczynił się z pewnością jego światopogląd na sprawy męsko-damskie oraz wysoki poziom uczuciowości i wrażliwości, o czym więcej napiszę w specjalnym poście. Jak wielu mężczyzn lubił kobiece stopy jednak nie aż tak by można tu było mówić o fetyszu. Czasami zarzucano mu, że jest podglądaczem, a wszystko to za sprawą weneckiego lustra jakie posiadał w jednej ze swoich posiadłości.

Diametralnie inaczej jawi nam się seksualność Michaela Jacksona, który otaczał się i spędzał noce z chłopcami w wieku od ośmiu do czternastu lat, był też dwukrotnie oskarżony o pedofilię w procesach sądowych, zawarł też całą masę ugód przedsądowych skrzętnie ukrywanych przed opinią publiczną, dogadując się po cichu z potencjalnymi powodami (ich przedstawicielami prawnymi - rodzicami, opiekunami) płacąc im za milczenie miliony. Zresztą Michael sam się podkładał mediom. W filmie "Życie z Michaelam Jacksonem", emitowanym swego czasu w TVP 2, możemy usłyszeć jak Michael mówi (minuta 1:12:50):

"Dzieci są moim natchnieniem, a największy wyraz miłości to dzielenie razem łóżka."

W jego życiu brak też partnerek, nie licząc dwóch żon: Lisa Marie Presley (od 1994 do 1996) i Debbie Rowe (od 1996 do 1999). Ze swoją pielęgniarką Debbie Rowe stworzył białe małżeństwo, czyli bez seksu. Debbie prawie od samego początku przyznawała, iż nie utrzymywała z Michaelem kontaktów seksualnych. Jedynie Lisa Marie Presley twierdziła, że na początku małżeństwa współżyli ze sobą, lecz dla wszystkich jest jasne, że było to tylko częścią umowy jaką ze sobą zawarli decydując się na to biznesowe i wizerunkowe małżeństwo.

Przypuszczalnie Michael był niezdolny do odbycia penetracji seksualnej i to nie tylko z kobietami, które zupełnie nie pociągały go seksualnie, ale również w relacjach homoseksualnych. Niestety nie znamy powodów tego stanu rzeczy. Nie wiemy, czy stały za tym wyłącznie przyczyny natury czysto psychologicznej (te na pewno), czy również fizyczne (wrodzone lub pourazowe defekty narządów płciowych).

Ojcostwo

Jackson miał troje dzieci: Prince Michael Jackson I (Michael Joseph Jackson Junior, znany jako „Prince”), Paris Michael Katherine Jackson oraz Prince Michael Jackson II (Prince Michael Jackson, znany jako „Blanket”). Matką dwójki najstarszych jest Debbie Rowe, chociaż i to nie jest pewne (prawdopodobnie była tylko surogatką, a żeński materiał genetyczny pochodził od innej kobiety lub kobiet), a personalia matki trzeciego dziecka Jacksona są utrzymywane w tajemnicy do dziś. Jednak co najważniej, żadne z tych dzieci nie zostało poczęte w naturalny sposób. Biologicznym ojcem (dawcą nasienia) pierwszej dwójki jest Mark Lester, przyjaciel Michaela, aczkolwiek początkowo ich ojcostwo przypisywano lekarzowi Arnoldowi Kleinowi, który opiekował się piosenkarzem i był jednocześnie przełożonym jego żony (pielęgniarki Debbie Rowe). Co do trzeciego dziecka są też wątpliwości, chociaż w tym przypadku część źródeł podaje, że do zapłodnienia doszło z wykorzystaniem nasienia Jacksona. Jest to mało prawdopodobne ponieważ Michael Jackson prawdopodobnie był bezpłodny. Na stronie Viva.pl czytamy:

"Nad pochodzeniem dzieci Michaela Jacksona cały czas toczyły się spekulacje. Matką Michaela Juniora i Paris została była pielęgniarka muzyka, Debbie Rowe. Mówiło się jednak, że posłużyła ona wyłącznie jako wynajęty brzuch. Materiał genetyczny pochodził od innej kobiety. Debbie chętnie zrzekła się praw rodzicielskich za 8,5 miliona dolarów. Matka najmłodszego, Prince’a, prawdopodobnie nawet nie wiedziała, czyje dziecko rodzi – zostało ono po prostu „dostarczone” do Neverlandu ze szpitala przez prawnika Króla popu."

Według wielu źródeł matka trzeciego dziecka prawdopodobnie do dziś nie wie, że urodziła dziecko Jacksonowi. Więcej o dzieciach Michaele Jacksona na stronach: fakt.pl, plotek.pl. Plotek.pl cytuje też za Mirror.co.uk wypowiedzi brytyjskiego aktora Marka Lestera:

"Pamiętam, jak Michael zadzwonił do mnie i zapytał: »Nie masz żadnych trudności z płodnością, prawda?«. Powiedział to pół żartem, pół serio (...). Potem w tym samym tonie zapytał, czy mu pomogę. Jakiś rok później zaproponował, żebym został dawcą nasienia, a ja się zgodziłem."

"Michael zorganizował dla mnie spotkanie w klinice w Londynie. Odwiedziłem ją kilka razy, aby oddać nasienie i nigdy więcej o tym nie rozmawialiśmy."

Jeśli chodzi o najmłodsze dziecko, nie znamy też dawcy nasienia. Gdyby Michael był płodny, to nie prosiłby swojego przyjaciela o oddanie nasienia w przypadku dwójki pierwszych dzieci. Zatem opcja, że to on jest biologicznym ojcem Blanketa nie wchodzi w grę.

Elvis był biologicznym ojcem swojego dziecka, poczętego w naturalny sposób. Lisa Marie Presley jest oficjalnie jedynym jego dzieckiem, chociaż mówi się, że ma jeszcze syna z przedmałżeńskiego związku. Oczywiście Elvis miał wiele spraw o ojcostwo, ale wszystkie okazały się bezpodstawne. Po dziś dzień wiele matek twierdzi, że ma dzieci z Elvisem. Są też osoby, które twierdzą, że są dziećmi Elvisa. Jednak wszystko wskazuje na to, że to tylko próby zaistnienia lub wyłudzenia pieniędzy. Tylko w jednym przypadku, o którym wspomniałam na początku, coś może być na rzeczy, zwłaszcza, że są zdjęcia tego mężczyzny jako dziecka z Elvisem. Ponoć Graceland odmawia badań DNA, co trochę dziwi, bo w innych przypadkach nie mieli takich oporów. Nie znam ustawodawstwa amerykańskiego ani stanu Mississippi więc nie wiem, czy taka odmowa jest wystarczająca, czy sąd może zmusić do poddania się badaniom DNA, a jeśli tak, to w jakich okolicznościach.

Zarówno Elvis jak i Michael byli dobrymi, czułymi i kochającymi ojcami, poświęcającymi swoim dzieciom tyle czasu na ile było to możliwe, choć żądne sensacji media czasem donosiły, że Michael kiedy był w złym nastroju bywał w stosunku do dzieci agresywny. Jednak te informacje po weryfikacji okazały się pomówieniami.

Wyznanie

Elvis był zdeklarowanym, wierzącym i praktykującym chrześcijaninem. Codziennie czytał i analizował Biblię oraz inne pisma z kanonu. Został wychowany w pentekostalizmie (nurcie zielonoświątkowym). Niemniej interesował się wszystkimi religiami, ruchami, doktrynami wyznaniowymi i duchowymi. Był wiecznym poszukiwaczem otwartym na wszystkie religie świata i wszystkie duchowe koncepcje (patrz post "Elvis i sztuki medytacji"), aczkolwiek nigdy nie porzucił swojej wiary pierwotnej, pozostając wyznawcą Jezusa Chrystusa aż do końca.

Aczkolwiek Elvis, w rozumieniu halachicznym był Żydem, o czym niewiele osób wie. Wyjaśnię to ze szczegółami w specjalnym poście, więc tutaj pominę ten wątek.

Michael Jackson, jak i pozostałe dzieci Katherine i Josepha Jacksonów, został wychowany w tradycji świadków Jehowy. W wieku 17 lat został ochrzczonym Świadkiem Jehowy. Jakiś czas później został karnie wykluczony ze wspólnoty. Michael podobnie jak Elvis także miał wiedzę na temat różnych religii i wyznań. Wierzył w Boga, choć trudno dziś powiedzieć w jakiego dokładnie, w każdym razie negował ateistyczny pogląd, który tłumaczył powstanie świata teorią wielkiego wybuchu, uważał że świat musiał być dziełem jakiegoś stwórcy.

O ile religijny światopogląd Elvisa jest doprecyzowany, w przypadku Michaela nie mamy tej jasności. Mówi się, że pod wpływem swojej przyjaciółki aktorki Elizabeth Taylor przeszedł na judaizm (Elizabeth Taylor, też nie była Żydówką w rozumieniu halachicznym, tylko konwertytką od 1959 roku). Podaje się też, że kiedy zamieszkiwał w Bahrajnie konwertował na islam. Jednak żadna z tych informacji nie została oficjalnie potwierdzona.

Michael chciał wybudować meczet w Bahrainie, ale skończyło się tylko na obietnicach, podobnie jak w przypadku lunaparku w Polsce. Znany był ze składania deklaracji bez pokrycia, w przeciwieństwie do Elvisa, który zawsze wywiązywał się ze swoich obietnic. Linda Thompson (jego partnerka) nazywała go "człowiekiem danego słowa", ponoć Elvis jak tylko komuś coś obiecał, zobowiązał się do czegoś, to stawał na rzęsach by dotrzymać danego słowa, niezależnie od kosztów i zachodu.

Dzieciństwo

Elvis wychowywał się w skrajnie biednej, acz bardzo kochającej się rodzinie, w której nie było żadnej patologii. Szczególnie matka stanęła na wysokości zadania i wychowała go na bardzo grzecznego, empatycznego i kulturalnego człowieka, czym Elvis w dorosłym życiu zaskakiwał każde otoczenie, w którym się znalazł (patrz post " Dżentelmen z Południa").

Michael nie miał tyle szczęścia. Sytuacja materialna rodziny nie była może idealna, ale przynajmniej nikt nie głodował i nie mieszkał w warunkach urągających ludzkiej godności. Michael miał jak najlepsze zdanie o matce (czemu się dziwię, bo nie odeszła od męża i pozwalała mu znęcać się nad dziećmi) i złe o ojcu, czego wyraz dał w swoim testamencie wykluczając go ze spadku. Jego ojciec był tyranem i sadystą. Katował swoje dzieci regularnie. W tej sytuacji trudno się dziwić, że psychika Michaela została tak wypaczona. Cud, że nie poszedł w ślady ojca lub nie skończył w jakimś młodzieżowym gangu.

* * *

Playback

Elvis nigdy nie zhańbił się playbackiem. Nie chciał o tym słyszeć. Był zawsze wzburzony, gdy coś takiego mu w ogóle sugerowano. Takie rozwiązanie przy szacunku jaki zawsze miał do innych było dla niego wręcz odrażające. Uważał to za lekceważenie fanów i publiczności. Nie rozumiał artystów, którzy decydują się występować na scenie markując tylko swój śpiew, podczas gdy wszystko odtwarzano z taśm. Dla niego koncerty na żywo były formą interakcji z publicznością, wychodził z założenia, że po to właśnie ludzie na nie przychodzą, by zobaczyć i usłyszeć wykonawcę na żywo, w czasie rzeczywistym, a nie odsłuchiwać taśmy, bo to każdy z nich może zrobić we własnym domu.

Tymczasem dla Michaela Jacksona był to chleb powszedni. Właściwie wszystkie jego solowe występy (poza grupą Jackson Five), to w zasadzie głównie playback. Ostatnia trasa koncertowa "HIStory World Tour" (1996/1997), to wyłącznie playback.

Nawet na jego niedoszłą trasę koncertową w 2009 roku zaplanowano playback. W artykule "Michael Jackson nie miał siły, by śpiewać i tańczyć", opublikowanym 6 maja 2013 roku, na stronie Onetu w dziale Muzyka, czytamy:

"Michael był zbyt słaby aby śpiewać i tańczyć jednocześnie, podczas planowanych koncertów w londyńskiej O2 Arenie sprzed czterech lat. Stan zdrowia nie pozwalał mu na występy na żywo. (...)

Z korespondencji prowadzonej pomiędzy promotorami niedoszłych występów Michaela Jacksona w londyńskiej O2 Arenie z 2009 roku, wynika, iż gwiazdor nie był w stanie podołać trudom występu na żywo.

W związku z faktem zdrowotnej niedyspozycji artysty, organizatorzy trasy »This Is It« zdecydowali, aby Jackson śpiewał z playbacku na wszystkich swoich koncertach w 2009 roku. Wszystko wskazuje również na to, iż popularny Jacko śpiewał "z taśmy" przynajmniej w kilku opublikowanych fragmentach z prób w O2 Arena, wydanych później w formie koncertowego DVD - »This Is It«.

Ujawnienie maili związanych z niedoszłymi występami Michaela Jacksona, ma związek z toczącym się procesem sądowym przeciwko organizatorowi koncertów »This Is It« - firmie AEG Live. Matka nieżyjącego już Michaela Jacksona, 83-letnia Katherine, domaga się od organizatorów 40 miliardów dolarów odszkodowania za doprowadzenie do śmierci jej syna".

Ciekawe, rzekomo "stan zdrowia nie pozwalał mu na występy na żywo", a w raporcie z sekcji zwłok czytamy: "Piosenkarz był w stosunkowo dobrym stanie zdrowia, jak na swój wiek" i dalej: "Jego serce było mocne bez jakichkolwiek śladów chorób. Jego nerki i wiele innych narządów były w normie". Zatem co? Lenistwo? Wygoda? Lekceważenie fanów i publiczności? Zwykłe niechciejstwo? Fanaberia rozkapryszonego Piotrusia Pana?

Dr Tohme Tohme, doradca biznesowy Michaela, później także menadżer, też podkreślał, że jego zdaniem piosenkarz był w dobrej kondycji:

„Michael był bardzo szczęśliwy. Codziennie trenował i tańczył, świetnie wyglądał, zawsze się uśmiechał, był ożywiony i skoncentrowany. Pożegnał się z wózkiem inwalidzkim, z parasolem, skończyły się problemy ze snem. Wiem o tym, bo byłem tam przez cały czas. Zaglądałem do niego dwa–trzy razy dziennie. Widziałem i słyszałem, że z tygodnia na tydzień jest w coraz lepszej formie”.

Jednak było też całkiem dużo wypowiedzi osób z najbliższego otoczenia Jacksona, które twierdziły coś zupełnie innego. To wszystko wskazuje na to, że choć Michael Jackson był fizycznie w dobrej kondycji zdrowotnej, wbrew temu jak się nam pokazywał (wózek inwalidzki, parasolki, maski na twarzy, aparaty tlenowe), to jego psychika była w rozsypce.

Całe szczęście, że Elvis brzydził się playbackiem. Dzięki temu mamy całą gamę różnorodnych wykonań każdej piosenki jaką śpiewał podczas prób i koncertów. Możemy je porównywać, oceniać, analizować, prześledzić jak zmieniał się jego głos, a także wiele innych aspektów tych wykonań, czego fani Michael Jacksona zostali skutecznie pozbawieni, gdyż słuchając tej samej piosenki "wykonywanej" podczas różnych koncertów, w rzeczywistości słyszą jedną i tą samą wersję, nagraną kiedyś w studio.

Taniec

Elvis miał wysoko rozwinięte naturalne poczucie rytmu, co w połączeniu z jego sprawnością fizyczną i fizjonomią, czyniło go bardzo dobrym materiałem na świetnego tancerza, którym notabene zresztą był. Aczkolwiek nigdy nie poszedł w tę stronę. Jego pasją była przede wszystkim muzyka. Nigdy też nie ćwiczył swoich ruchów, nie opracowywał układów tanecznych przed występami. Dopiero w latach siedemdziesiątych zdarzało się, że pewne ruchy taneczne, które zrodziły się mimochodem podczas prób, przenosił planowo na scenę. Natomiast to, co możemy zaobserwować na nielicznych materiałach z lat pięćdziesiątych, to jego naturalna, nieskrępowana, nie choreografowana ekspresja taneczna, za którą wtedy był tak bardzo potępiany, odsądzany od czci i wiary, deprecjonowany oraz okrzyknięty największym zagrożeniem moralnym amerykańskiej młodzieży. Wówczas uważano go za wyuzdanego seksualnie artystę, którego perwersyjne ruchy biodrami i nogami na scenie są obrzydliwe, sprośne, ekshibicjonistyczne, przesycone obscenicznym seksem i wyzwalają w młodych ludziach niezdrowy pęd do uciech seksualnych, prowadząc do nadmiernego rozpasania i lubieżności, choć on sam w ogóle nie rozumiał tych zarzutów i uważał je za wysoce krzywdzące, wyimaginowane i pozbawione logicznych podstaw. W końcu cóż złego było w tańcu? Nagabywany o nie przez dziennikarzy, zwykł odpowiadać:

„Muzyka powinna być czymś co cię porusza – wewnętrznie i zewnętrznie”.

„Poczucie rytmu albo się ma, albo nie. Ale jeśli już je masz, to cię przepełnia”.

„Niektórzy stepują, przytupują, inni pstrykają palcami, jeszcze inni kołyszą się na boki, do przodu i do tyłu, a ja po prostu robię to wszystko naraz".

Kiedy Elvis był chłopcem, wiele czasu spędzał w kościołach dla Czarnych i na sławnej Beale Street w Memphis, a wcześniej również w czarnej dzielnicy Shakerag w Tupelo. To tam naoglądał się popisów tanecznych kaznodziejów, których muzyka gospel rozsadzała od środka, tańczących, śpiewających, krzyczących, miotających się w ekstatycznym uniesieniu, nie tylko po podłodze, ale też na przykład na pianinie, ambonie, czy ławkach kościelnych. W tych miejscach patrzył też jak skrajnie biedna ludność czarnych obywateli Stanów Zjednoczonych, zepchnięta na margines społeczny, próbuje przetrwać i wnieść odrobinę radości w swoje życie oraz krztynę pozytywnego nastawienia za pomocą jaskrawych kolorowych ubrań, śpiewu, gry na instrumentach i tańca.

Jego zmysłowe ruchy biodrami, ugiętymi w kolanach nogami, początkowo były wykonywane całkiem bezwiednie. Kiedy na swoim pierwszym większym występie w Overton Park w Memphis, 30 lipca 1954 roku, zakręcił nogami i zawirował biodrami przesuwając się dynamicznie w rytm muzyki po scenie, tłum eksplodował (zaczął wrzeszczeć, skakać, piszczeć, machać), a przerażony Elvis uciekł ze sceny, za kulisami pytając: "Dlaczego oni tak na mnie krzyczą?!". Wtedy uświadomiono mu, że to nie przejaw dezaprobaty, jak myśli, tylko wręcz odwrotnie i wypchnięto go z powrotem na scenę.

Kilka przykładów tych "nieprzyzwoitych" ruchów Elvisa, które w latach pięćdziesiątych tak bardzo bulwersowały opinię publiczną, władze i środowiska religijne. Pierwsze trzy fragmenty są z programu The Milton Berle Show, wyemitowanego 5 czerwca 1956 roku na kanale NBC-TV. Trzy następne wydawało mi się, że są z jednego z koncertów w Kanadzie, w 1957 roku, ale spec od koncertów - Krzysiu Potocki, mówi, że to z koncertu w Tupelo z 27 września 1957 roku. Ostatni to z programu ABC-TV "The Frank Sinatra Timex Show: Welcome Home Elvis", wyemitowanego 12 maja 1960 roku (ale nagranego już 26 marca 1960 roku w sali balowej hotelu Miami Beach)

Elvis na scenie podczas koncertu w 1956 roku

Te ruchy Elvisa na scenie, wynikające wyłącznie z ekspresji rytmicznej, które można by uznać za część pewnej nieplanowanej choreografii, trwały od kilku do kilkudziesięciu sekund w latach pięćdziesiątych i do dwóch, trzech minut w sekwencjach karate w latach siedemdziesiątych. Dlatego w jego przypadku bardziej mówimy o ruchach, figurach, czy sekwencjach rytmiczno-tanecznych, niż o tańcu jako takim. Niemniej Elvis był też dobrym tancerzem i wielka szkoda, że nie zostało to utrwalone w większej ilości obrazów. Trochę jego możliwości tanecznych zobaczymy też w filmach, ale na tym koniec. Wymieńmy tu choćby film "Jailhouse Rock" (1957) i scenę taneczną podczas tytułowej piosenki do tego filmu, czy film "Girls! Girls! Girls!" (1962) i scenę do piosenki "The walls have ears". Wspominałam już o niej (w poście "Elvis, jakiego nie zobaczymy i nie usłyszymy"), gdy pisałam o innej umiejętności tanecznej Presleya - stepowaniu. Tam na samym początku widzimy nie tylko jego step, ale także piękne, subtelne prowadzenie partnerki. Juliet Prowse, aktorka, baletnica, partnerka filmowa Elvisa z "G.I. blues" (1960), która sama była przede wszystkim świetną tancerką (w ogóle, nie tylko baletową, choć balet był jej pasją), powiedziała:

"Mógłby być cholernie dobrym tancerzem [red. zawodowym] - miał wyśmienite poczucie rytmu".

W jakiejś recenzji znalazłam taki fragment:

"Dużo filmów, w których Elvisa zagrał, oparte są na muzyce i tańcu. Te role ustawiły nową granicę dla tego, co mogło być oglądane na dużym ekranie. To pomogło utorować drogę społeczeństwu do rozbudzenia zainteresowania tanecznego na nowym poziomie. Oni byli skłonni naśladować ruchy Elvisa i przenieść je na własne pole.

Niestety, wiele układów tanecznych, jakie Elvis stworzył nie zostały docenione. Wielu jednak wie, że wyprzedził dekady swoimi wizjami. On nie był buntownikiem, jak wówczas wielu krytyków go nazywało, on był artystycznym geniuszem. Jeżeli spytasz jakichś wielkich tancerzy albo muzyków, kto ich inspirował - odpowiedzą, że Elvis".

No cóż, wtedy teledysków nie było, a Elvis był już zaszufladkowany jako piosenkarz.

Przez te wygibasy na scenie, w latach pięćdziesiątych dochodziło do różnych paradoksów. Nie tylko władze pod naciskiem opinii społecznej i gremiów religijnych odwoływały jego koncerty, ale nawet zdarzyło się kilka razy, że wystąpiono do sądu o wydanie sądowego zakazu występu Elvisa Presleya w danym obszarze administracyjnym i zwykle je uzyskiwano. Nawet w Kanadzie, też w ostatniej chwili, odwołano dwa koncerty, które miał dać w Montrealu (4 kwietnia 1957 roku). W jednym przypadku sąd nakazał nagrać występ Elvisa w innym miejscu, by móc prześledzić jakież to lubieżne ruchy artysta wykonuje na scenie i na tej podstawie podjąć decyzję. Nie lepiej było w telewizji. Operatorzy kamer mieli nakaz pokazywania Elvisa od pasa w górę, a sam Elvis był proszony o ograniczanie się w ruchach, zwłaszcza w dolnych partiach ciała. Zyskał też rymujący się z imieniem przydomek "Elvis - Pelvis" (miednica), czasami mówiono też o nim "dancing pelvis", tańcząca miednica.

Kiedy oglądałam klipy z występów Elvisa w latach pięćdziesiątych, momentami miałam wrażenie, że brakuje kadrów, tak jakby film był klejony w wyniku czego utracono jakąś klatkę lub klatki. Tak to sobie wtedy tłumaczyłam dopóki nie trafiłam na materiał, który to wyjaśnił. Chodziło o klatkaż*, czyli ilość nagrywanych klatek na sekundę. Jakość przenośnych kamer w latach pięćdziesiątych miała najczęściej wydajność od 12 do 20 klatek na sekundę. Elvis potrafił wykonywać tak szybkie ruchy, których oko ludzkie nie rejestruje - najpierw widzimy go w jednej pozycji, a za chwilę w nieznacznie innej, nie wychwytując momentu przejścia, z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia przy rejestracji obrazu przez ówczesne kamery**, co potem wyglądało jakby film był nieudolnie zmontowany lub naprawiany. Tę jego niewiarygodną prędkość ruchu, podkreślał też Ed Parker, jego trener karate i przyjaciel. Mówił, że w całym swoim życiu i karierze nigdy nie spotkał człowieka, który dorównywałby Elvisowi w prędkości ruchu (wyprowadzaniu ciosów rękami i nogami, szybkości zmiany pozycji), ani nawet zbliżył się poziomem do tej jego umiejętności.

* Klatkaż, to ilość nagrywanych lub wyświetlanych pojedynczych zdjęć w ciągu jednej sekundy. Dzięki temu pojawia się iluzja ruchu. Przy dpowiedniej ilości, tj. 25 klatek na sekundę, będącej telewizyjnym standardem europejskim oraz 24 klatkami na sekundę dla filmu, pojedyncze klatki stają się płynne i wyglądają jak jeden, nieprzerwany obraz.
Ludzki mózg przy 12 klatkach na sekundę i mniej jest w stanie zauważyć, że obraz na ekranie nie jest jedną, płynną animacją, tylko szybko zmieniającymi się po sobie zdjęciami (coś jak szybki pokaz slajdów). Dopiero powyżej 18 klatek na sekundę mózg zaczyna interpretować to jako płynny ruch.

** W sensie nie w pełni profesjonalne lub profesjonalne, ale o nie najwyższej jakości. 

Takim drugim ważnym aspektem było jego niesamowite poczucie równowagi oraz refleks ruchowy*, który w przypadku Elvisa ściśle się z nim wiąże. Dzięki nim mógł przyjmować w tańcu takie pozycje, które zdawały się przeczyć prawom fizyki, ale właśnie dlatego były tak bardzo widowiskowe. Na przykład jak ta najbardziej znana, kiedy staje na czubkach palców (jak baletnica) wyrzucając do przodu nogi ugięte w kolanach przy jednoczesnym odchyleniu tułowia do tyłu.

* Refleks ruchowy zwykle współwystępuje z dobrą równowagą, ale nie zawsze. Wyobraźmy sobie dwie osoby ze świetnym wyczuciem równowagi na równoważni. W pewnym momencie coś je rozprasza. Pierwsza z nich traci równowagę i spada przewracając się na podłogę, druga dzięki błyskawicznej reakcji i złapaniu przeciwwagi jakoś utrzymuje się na równoważni lub zeskakuje obok na podłogę na dwie nogi (nie przewracając się). Pierwsza osoba to przykład osoby o niższym refleksie ruchowym, druga o wyższym.

Ujęcia z filmu "Jailhouse Rock" (1957)

Film "Girls! Girls! Girls!" (1962) i scena do piosenki "The walls have ears", na początku której Elvis stepuje i tańczy

Scena z filmu (chyba "Girl Happy", 1965)

Tutaj przykład kilkusekundowych ruchów (mniej więcej od połowy klipu zaczyna się pierwsza sekwencja, zostaje powtórzona nieco później jeszcze raz), które Elvis przeniesie kilka razy z próby na scenę, kiedy będzie wykonywał piosenkę "Stranger In The Crowd". Próba z 1970 roku

Elvis na scenie w International Hotel w Las Vegas (NV), w 1970 roku. Ten ruch Elvis zwykle demonstrował na końcu piosenki "Polk Salad Annie". Naśladował w nim galop na koniu i rzut lassem. Trwał około trzech minut, ale tutaj załączyłam tylko jego kilkusekundowy fragment

Elvis na scenie podczas koncertów demonstruje ruchy karate

Michael Jackson był bardzo choreograficznym artystą. Ćwiczył ruchy i układy taneczne po kilka godzin dziennie. Miał też specjalną salę do tego celu. Jeden z autorów pisze:

"Myślę, że Michael prawdopodobnie musiał pracować dużo ciężej na rozrywkę niż Elvis. The Jackson 5 byli bardzo choreografowani i tam właśnie Michael dorastał. Elvis był solowy i zależny tylko od siebie od samego początku".

Jeśli spojrzymy pod tym kątem, to tak. Aczkolwiek moim zdaniem Elvisowi było dużo trudniej. Musiał zmierzyć się z ziejącą gniewem i nienawiścią częścią społeczności, terytorialnych organów władzy, środowisk religijnych, które w jego ruchach tanecznych dopatrywały się seksualnych obscenów i chęci demoralizacji młodego pokolenia. Łatwiej popracować przezkilka godzin dziennie nad choreografią, ruchem i tańcem na parkiecie, niż mierzyć się z nieprzychylnymi milionami rozjuszonych obrońców moralności.

Michael Jackson już nie miał takich problemów, gdyż Elvis przetarł szlaki innym artystom na długo wcześniej. Nawet pomimo swojego do dziś obrzydliwego i obscenicznego gestu trzymania się za krocze i potrząsania genitaliami, jakim epatował regularnie swoją publiczność podczas występów, dalej był zapraszany, akceptowany i jakoś nikt nie występował o wydanie sądowego zakazu jego koncertowania.

Taniec Michaela na scenie był najmocniejszym punktem jego występów i jedynym rzeczywistym, bo śpiew był z playbacku. Był świetnym tancerzem, co zawdzięczał nie tylko naturalnym predyspozycjom, ale także wieloletnim i wielogodzinnym ćwiczeniom każdego dnia. Część ruchów zaczerpnął od Elvisa, wplatając je w swoje układy taneczne, doskonaląc je i rozbudowując. Wykorzystywał w nich również pozycje i ruchy karate, co też było wynikiem naśladownictwa Presleya. Pomagał mu w tym jego młody ochroniarz (Matt Fiddes), karateka, którego zatrudnił głównie z tego powodu. Uczył go tych ruchów.

Michael Jackson zasłynął przede wszystkim słynnym krokiem księżycowym - moonwalk*. Pierwszy raz wykonał go na scenie 16 maja 1983 roku, podczas koncertu jubileuszowego "Motown 25: Yesterday, Today, Forever", firmy nagraniowej Motown, dla której nagrywał wraz z Jackson Five, w trakcie piosenki „Billie Jean". Od tego czasu moonwalk stał się jego popisowym ruchem.

* Moonwalk to ruch taneczny, w którym tancerz porusza się do tyłu, pozornie idąc do przodu. Stał się popularny na całym świecie, chociaż istniał w niektórych formach od lat 30. XX wieku. Niektóre źródła podają, że krok ten jest dużo starszy, a zaczerpnięto go z azjatyckich sztuk walki.
Technika wykonania: Początkowo przednia stopa jest trzymana płasko na ziemi, podczas gdy tylna stopa jest w pozycji na palcach. Płaska przednia stopa pozostaje na ziemi, ale jest lekko i gładko przesuwana do tyłu za tylną stopę. Teraz przednia stopa jest obniżona płasko, a tylna stopa jest podniesiona do pozycji na palcach. Kroki te są powtarzane w kółko, tworząc iluzję, że tancerz jest ciągnięty do tyłu przez niewidzialną siłę, próbując iść do przodu.

Możliwości taneczne Jacksona, złożyły się na jego status jednego z najlepszych artystów wszech czasów. Jackson nie wynalazł tego ruchu tanecznego, lecz doprowadził go do perfekcji, wprowadzając go na stałe do kultury amerykańskiej. Jednak nawet z jego umiejętnościami tanecznymi, opanowanie moonwalka było dla niego trudne i trwało dość długo. Pierwszy raz zobaczył moonwalka w wykonaniu Jeffreya Daniela (cotygodniowym amerykańskim programie telewizyjny z muzyką i tańcem, emitowanym od 2 października 1971 roku do 27 marca 2006 roku, w którym Jeffrey Daniel prezentował go już od 1974 roku). W 1982 roku, Michael kazał zadzwonić swojemu menadżerowi do Soul Train, aby przedstawiono go tancerzowi. Był fanem tańca Jeffreya Daniela.

Daniel koncertował wtedy z Shalamar (swoim zespołem), więc Derek Cooley Jackson i Geron Casper Candidate (tancerze występujący z Jeffreyem Danielem) poszli uczyć Jacksona, jednak długo nie był w stanie opanować techniki. Dopiero, gdy Jeffrey Daniel wrócił z trasy i zaczął z nim pracować, wreszcie mu się to udało.

* Jeffrey Glenn Daniel - amerykański tancerz, piosenkarz, autor tekstów oraz choreograf, najbardziej znany jako członek i założyciel grupy wokalnej R&B Shalamar.

Jeffrey Glenn Daniel, Derek Cooley Jackson i Geron Casper Candidate wykonują taniec, w którym możemy wielokrotnie zobaczyć moonwalka, a w ostatniej scenie wykonują go wszyscy trzej jednocześnie. Niestety nie podano jaki to był program telewizyjny, wiemy tylko, że z 1979 roku. Opis na klipie, który informuje, że było to pierwszy raz kiedy świat zobaczył moonwalka, jest błędny, ponieważ w telewizji amerykańskiej pokazano go na pewno już w 1974 roku, a być może wcześniej również